Sıtma ile mücadele için sivrisinekleri kullanıyorlar! İlk sivrisinek grubu dün salındı

Sıtmayı bulaştıran istilacı bir türün yayılmasını durdurmak amacıyla Cibuti'de on binlerce genetiği değiştirilmiş sivrisinek serbest bırakıldı.

İngiltere merkezli biyoteknoloji şirketi Oxitec tarafından geliştirilen, ısırmayan, dost canlısı erkek Anopheles stephensi sivrisinekleri, dişi yavruları henüz olgunlaşmadan öldüren bir gen taşıyor.

BİR MİLYARDAN FAZLA SİVRİSİNEK SALINDI

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre benzer teknoloji Brezilya, Cayman Adaları, Panama ve Hindistan'da başarıyla kullanıldı.

CDC, 2019'dan bu yana dünya çapında bir milyardan fazla sivrisinek salındığını duyurdu.

İlk sivrisinek partisi Perşembe günü Cibuti şehrinin bir banliyösü olan Ambouli'de açık havaya salındı.

"ISIRMAYAN SİVRİSİNEKLER ÜRETTİK"

Oxitec Başkanı Gray Frandsen konuyla ilgili açıklama yaptı:

“Isırmayan, hastalık yaymayan iyi sivrisinekler ürettik.  Ve bu dost canlısı sivrisinekleri serbest bıraktığımızda, vahşi tip dişi sivrisinekleri arayıp çiftleşiyorlar."

Laboratuvarda üretilen sivrisinekler, dişi sivrisinek yavrularının çiftleştiklerinde yetişkinliğe kadar hayatta kalmalarını engelleyen "kendi kendini sınırlayan" bir gen taşıyor.

Bilim insanlarına göre, yalnızca erkek yavruları hayatta kalıyor ama sonunda onlar da yok oluyor.

KONTROLÜ EN ZOR TÜR STEPHENSİ

Burkina Faso'da 2018'de salınan kısır erkek Anopheles colluzzi sivrisineklerinin aksine, dost canlısı stephensi sivrisinekleri hâlâ yavru sahibi olabiliyor.

Salınma, ülkede ilk kez 2012 yılında tespit edilen istilacı bir sivrisinek türü olan Anopheles stephensi'nin yayılmasını durdurmak amacıyla iki yıl önce başlatılan Cibuti Dostu Sivrisinek Programının bir parçası.

Ülke o zamanlar sıtmayı ortadan kaldırmanın eşiğindeydi ve 30'a yakın sıtma vakası kaydedildi. 

O zamandan bu yana ülkede sıtma vakaları katlanarak artarak 2020 yılına kadar 73 bine yükseldi.

Tür şu anda diğer altı Afrika ülkesinde mevcut.

Aslen Asya kökenli olan Stephensi türünün kontrolü oldukça zor. 

Aynı zamanda geleneksel kontrol yöntemlerini geride bırakan şehir sivrisineği olarak da anılıyor. 

Hem gündüz hem de gece ısırıyor ve kimyasal böcek ilaçlarına karşı dayanıklı oluyor. 

HER YIL 600 BİN KİŞİYİ ÖLDÜRÜYOR

Sıtma, dünya çapında her yıl en az 600 bin kişinin ölümüne neden olan ölümcül bir hastalık. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, tüm ölümlerin 10'undan dokuzu Sahra Altı Afrika'da meydana geliyor.