KIZILELMA (MİUS) hangi rakiplerle mücadele edecek? KIZILELMA hızı, menzili, faydalı yük kapasitesi ve işte tüm özellikleri!
Mini İHA, keşif İHA'sı, silahlı İHA ve taarruzî İHA derken 'savaşan İHA' dönemi geldi çattı. Öğrenmeyi öğrenmiş akıllı bilgisayarların yönetimindeki uçan robotlar, çok yakın bir gelecekte savaşların sonucuna doğrudan etki edecek.
ABD ordusu insanlı uçakları İHA'lara entegre etmeye çalışadursun, Türkiye ağ merkezli harp yöntemlerini kullandığı en az 3 büyük harekâttan başarıyla çıktı bile. Elinde bulundurduğu savaş araçlarını kara, deniz ve havada birbiriyle konuşturmayı başarıp orkestra gibi yönetebilme becerisine erişmiş Türk Silahlı Kuvvetleri, savaşan robotlar çağında şimdi yeni bir safhaya geçiyor.
Bayraktar TB2, ANKA, AKSUNGUR ve AKINCI'dan sonra Mehmetçik, ülkenin ilk insansız muharip uçağı MİUS'la (KIZILELMA) tanışmaya hazırlanıyor. Hızı, irtifası, taşıyabildiği bombaları ve harekât yarıçapıyla insanlı savaş jetlerini aratmayacak kabiliyetteki MİUS, Türklerin İdlib'de, Libya'da ve Karabağ'da tepetaklak ettiği konvansiyonel kuralları hepten çöpe gönderecek gibi görünüyor.
Karabağ'daki zaferin mimarlarından Bayraktar TB2'nin vurduğu zırhlıları görüp "Acaba tanklar tarihe mi gömülüyor?" diyen Batılılar, MİUS'un sıcak bir savaşta 'sürü operasyonu' icra etmesi halinde artık kendilerine şu soruyu sorabilir: "İnsanlı savaş uçakları anlamını yitirdi mi?"
Fakat bu sorunun ciddi biçimde sorulmasına daha uzun yıllar var. Çünkü MİUS ve onun gelişim aşamasındaki benzerleri 'ana muharebe unsuru' olarak değil, 'yardımcı kuvvet' olarak tasarlandılar.
Dünyada yalnız birkaç ülkenin geliştirebildiği savaşan İHA'lar insanlı jetlere 'koruma', 'bilgi sağlama', 'beka süresini artırma' gibi başlıklarda stratejik destek sağlayacak. 'Dünyada yalnız birkaç ülkenin' demişken; MİUS'un özellikleri ve neler yapabileceğine geçmeden önce 'o birkaç ülkenin' ne ürettiğine kısaca göz atalım.
BİR İNGİLİZ SİVRİSİNEĞİ: MOSQUITO
- Uçuş testleri 2023'te başlayacaktı.
- İngiliz ulusal savunma şirketlerinin yanısıra projede ABD'li Northdrop Grumman firması da vardı.
- Eurofighter Typhoon, F-35 ve TEMPEST uçaklarının yanında 'kolcu' konseptiyle görev alması planlanıyordu.
- Hava-hava füzeleriyle düşman uçağını avlaması, yerden atılan savunma sistemi füzelerini de imha etmesi hedefleniyordu.
- İngiliz Hava Kuvvetleri Komutanı, Mosquito'nun oyunun kurallarını her anlamda değiştirecek bir proje olduğunu ve işlerin yolunda gittiğini söylüyordu.
- Ancak Haziran 2022'de İngiliz yetkililer, projenin rafa kaldırıldığını ve dizayn aşamasından öteye geçmeyeceğini duyurdu. Projenin neden iptal edildiğine ilişkin detaylı bir açıklama yapılmadı.
ABD'NİN 'MODEL 437'Sİ
- Northdrop Grumman şirketince tasarlandı.
- İnsanlı F35 ve F22'lere yardımcı uçak olması umuluyor.
- 5 bin kilometre menzile sahip olduğu iddia ediliyor.
- Saatte yaklaşık 1000 kilometre hıza ulaşabiliyor.
- 1,8 ton yakıt taşıyor, 5 saat boyunca uçuş yapıyor.
- Maksimum kalkış ağırlığı 3,6 ton. Gövde içi silah kapasitesinin 500 kg olduğu söyleniyor.
- Northdrop şirketinde programı yöneten isimlerden Richard Sullivan, "Dijital mühendislik yeteneklerimizle iyi bir konumdayız. Fakat düşmanlarımız ABD ve müttefiklerinin sürdürdüğü teknolojik avantajı giderek daraltıyor" diyerek acaba kime dikkat çekiyor?
ABD'NİN DÖNÜŞÜMÜ: SKYBORG PROJESİ
ABD insanlı ve insansız uçakların hava resminde bütünleşik halde görev yapması için Skyborg adlı bir program yürütüyor. Bu doğrultuda 3 savunma şirketi, ABD Hava Kuvvetleri için 'yancı' görevinde kullanılacak muharip İHA'lar tasarlıyor.
Pentagon, üretilecek araçların en fazla 20 milyon dolara mâl olması konusunda ısrar ediyor. Yani yapay zeka destekli savaşan İHA'lar için birinci öncelik 'ucuz ve çok sayıda üretilebilir' olması.
Skyborg hedefi kapsamında Kratos şirketi XQ-58A adını verdiği İHA ile atış denemelerini sürdürürken, Boeing ise Loyal Wingman adlı İHA'yı geliştirmeye devam ediyor. Skyborg projelerinden 3.'sü ise General Atomics şirketince yapılıyor: MQ-20 Avenger (Predator C).
İngiltere'ye muharip İHA tasarlayan ABD'li Northdrop firması da diğerlerine ek olarak Skyborg'a 'Model 437' ile destek veriyor.
RAKİP 1: MQ-20/PREDATOR C (GENERAL ATOMICS)
- Yüksek irtifada (50 bin feet) 20 saatten fazla görev yapabiliyor. Hızı saatte 750 km.
- Dahili silah yuvasında taşıyabildiği 500 kilogram ağırlığındaki bombalarla vurucu görevler icra etmesinin yanısıra sinyal istihbarat amacıyla da kullanılabiliyor.
- 'Savaşan İHA' konseptinde olmasa da geleceğin muharebe ortamında hava resmini destekleyen önemli unsurlardan biri.
RAKİP 2: LOYAL WINGMAN (BOEING)
- Havacılık devi Boeing şirketi 'dünyanın en elit hava araçlarından biri' diye tanıttığı Loyal Wingman'ın nedereyse 'insanlı savaş jetine denk' olduğunu iddia ediyor.
- 11,7 metre uzunlukta tasarlanmış savaşan İHA, 3 bin 750 kilometre menzilde operasyon yapabiliyor.
- Keşif, gözetleme, takip, erken uyarı gibi amaçları gerçekleştirmeye müsait olmasının yanında yapay zekasıyla herhangi bir hava aracına güvenli mesafeden eşlik edebiliyor.
- Şirket, radarda düşük görünürlüklü Loyal Wingman'in dahili silah yuvasında kaç kilogram yük taşıyabildiğine ilişkin oldukça ketum davranıyor.
RAKİP 3: XQ-58A (KRATOS)
- ABD'li Kratos şirketinin tasarladığı 9,1 metre uzunluğundaki hava aracı 50 bin feet irtifada yaklaşık 900 km/saat hızla gidebiliyor.
- Dahili silah yuvası ve kanatlarda toplam 550 kiloluk bomba taşıyabiliyor.
- Aracın maksimum menzili ise 5 bin 500 kilometre.
- Boeing imzalı Loyal Wingman ile birlikte ABD'nin şu anda en önemli iki savaşan İHA'sından biri.
RUSYA'NIN YILLARINI ALACAK
- Orion adlı silahlı İHA'larıyla dünya piyasasında yer edinmeye çalışan Rusya, yeni geliştirip envantere soktuğu 5. nesil savaş uçağı Su-57'lerin yanında görev alacak bir 'bombardıman İHA'sı' tasarladı.
- Rusçada 'avcı' anlamına gelen 'Okhotnik' isimli bu drone için açıklanan özellikler şimdilik sadece öngörü niteliğinde.
- 20 ton kalkış ağırlığına sahip olacak jet motorlu Okhotnik'in saatte 1000 km hıza ulaşması hedefleniyor.
- Uçak ilk uçuşunu geçtiğimiz yıl ekim ayında yaptı ve 20 dakika boyunca havada kaldı. Sadece 600 metre yükseklikte yapılan denemeler bu tarihten sonra farklı irtifalarda devam etti.
- Rusya bu aracın tüm testlerini 2025 yılına dek tamamlamayı ve seri üretime geçmeyi hedefliyor. 4 bin kilometre menzile sahip olması planlanan uçak 2 tondan fazla bomba taşıyabilecek.
- Bu özellikleri ve tasarımıyla Okhotnik, bir 'savaşan İHA'dan çok 'bombardıman İHA'sı' niteliğinde görünüyor.
VE TÜRKİYE'NİN YENİ SAVAŞÇISI: MİUS (KIZILELMA)
- Milli İnsansız Uçak Sistemi tamlamasının Baykar şirketince kısaltılmasından oluşmuş MİUS, 2023 yılında gökyüzünde olacak.
- Maksimum kalkış ağırlığı 3,5 ton olarak planlanan MİUS'un gövde içi ve kanat altı podları dahil 1,5 ton yük taşıyabilmesi hedefleniyor.
- 40 bin feet irtifada saatte 900 km hızla gidecek MİUS'a Ukrayna üretimi AI-25TL Turbofan motoru güç verecek.
- İlk MİUS'ların ortaya çıkmasının ardından AI-25 TL model motorun Türkiye'ye özel olarak geliştirilmesi ve AI-25TLT adıyla yeniden dizaynı amaçlanıyor. MİUS'un yeni tasarım bu motorla saatlik hızını artırması ve ses hızının üzerine çıkması (süpersonik) planlanıyor. Her şey yolunda giderse MİUS saatte en az 1100 km mesafe kat edecek. Bu ise daha uzun mesafelere operasyon kabiliyeti demek.
- Bu noktada bir de alternatif var. Türk Motor Sanayii (TEI), 'TF6000' adında bir motor projesine başladıklarını duyurdu. Turbofan motorun MİUS'a entegre edilebileceğine ilişkin dedikodular dolaşıyor.
- Kanat altında bomba taşımadığı görevlerde MİUS, radarda çok küçük bir iz bıraktığı için 'hayalet' sınıfında bir İHA olacak.
- 'Kanard' olarak adlandırılan kuyrukların MİUS'a yüksek manevra kabiliyeti sağlayacağı belirtiliyor.
- Akıllı filo otonomisi olarak da adlandırılan 'sürü halinde operasyon' yeteneği MİUS'un bilgisayarlarında varolacak.
8 TANESİ BİR UÇAK PARASI
Projeye hayat veren isim olan Baykar Teknoloji Lideri Selçuk Bayraktar, geleceğin savaşlarında maliyet prensibinin önemine dikkat çekiyor. 5. nesil insanlı savaş jetlerinin 80 ilâ 150 milyon dolar arasında fiyatlara mâl olduğu düşünüldüğünde bu rakamın 8'de 1'i kadar paranın harcanacağı MİUS, bir harp durumunda görevini 'etkili ve ucuz' şekilde yapacak.
Bayraktar'ın geçtiğimiz günlerde TV'de verdiği çarpıcı bir örnek de var: İnsanlı düşman jeti (F35, F22, Su-57, Su-35, Rafale vs...) bir düzine MİUS'la karşılaştığında sahip olduğu 4 adet havadan havaya füzeyi ateşleyip MİUS'ların 4'ünü düşürse bile daha kalabalık durumdaki MİUS filosu insanlı jete galip gelecek. Çünkü insanlı jetin üzerindeki füzeler tükenmiş olacak. Bayraktar'ın "Ya kaçacak ya da düşürülecek" dediği düşman savaş uçaklarının 1'i bile vurulsa, rakip ülke ekonomisine 8 adet MİUS'un maliyeti kadar zarar verilmiş olacak.
Maliyet etkin MİUS'un ciddi bir avantajı daha var: İçerisinde pilot olmadığı için yüksek 'G' kuvvetinde manevralar yaparak insanlı uçakları oldukça zor durumda bırakma potansiyeli...
MİUS, pilot kaybı riski olmadan düşman hava sahasının içlerinde keşif ve imha görevi yapabilmesinin yanısıra, arkadaki filoya güvenli koridor açma amacıyla yem yapılıp rahatlıkla feda edilebilecek.
Kamikaze görevi savaş ortamında oldukça önemli; zira rakip kuvvetin hava savunma radarları uçağa kilitlendiği zaman dost unsurların seyir füzeleri ile anti-radyasyon bombalarına açık hale geliyor. Yani bir nevi, 'yerini belli ediyor.'
İnsanlı Milli Muharip Uçak ile yahut bir F-16 ile yapamayacağınız böyle bir görev, maliyet etkin MİUS'la gerçeğe dönüşüyor. Çünkü o, bir MMU'dan (ya da F-35'ten) kat kat ucuz.
Bir Amerikalı generale göre, yakın gelecekte ülkelerin hava kuvvetlerindeki ideal oran 1'e 20 şeklinde tezahür edecek. Yani bir adet insanlı savaş uçağına 20 adet 'savaşan İHA' eşlik edecek. Hava, kara ve deniz unsurlarını yönlendirebilecek yetenekteki 5. nesil bir savaş uçağına, yanındaki 20 adet MİUS'un katacağı beka kabiliyeti ise tartışılmaz derecede kesin veriler içeriyor.
ANADOLU GEMİSİNDEN KALKTIĞINDA...
MİUS'un dünya harp tarihine geçecek devrim niteliğinde bir işi daha başarması bekleniyor: MİUS, Türkiye'nin ilk 'uçak gemisi' TCG Anadolu'nun 232 metrelik güvertesinden havalanabilecek. Görev sonrası gemiye iniş ise piste teker koyduktan sonra frenleyici kancalar sayesinde olacak. Bir Amerikalı, Avrupalı ya da bir Çinliye bile uçuk gelen bu fikir başarılırsa, Türk Silahlı Kuvvetleri savaşan İHA'ları taşıyabilen yüzer platformla dünya üzerinde istediği her yerde operasyon yapabilme kabiliyetine erişecek. Çünkü sözkonusu gemi, MİUS'ların yanında taarruz helikopterleri, zırhlı araçlar ve yaklaşık 1000 kişilik komando birliği de taşıyabiliyor.
Baykar şirketince Anadolu gemisi için tasarlanan Bayraktar TB3.
TCG Anadolu'da MİUS'tan bir önceki adım ise Bayraktar TB3. TB2 modelinden biraz daha büyük hacmiyle dikkat çeken TB3, uçak gemisinden kalkış yapabilen ilk İHA olarak tarihe geçmeye hazırlanıyor. TB3’e dikey şekilde havalanıp sabit kanatlarıyla gökyüzünde süzülen Bayraktar DİHA’lar da eşlik edecek. Bu iki araca 1,5 tonluk füze taşıyan AKINCI'nın da destek vermesiyle önümüzdeki aylarda belki de Libya'da savaş uçaklarına ihtiyaç duymaksızın operasyon icra edilebilecek.
BU KEZ GERÇEKTEN EN ÖNLERDEYİZ
Şu vurguyu bir kez daha yapmak gerekiyor: Bu yetenekler dünyada yalnızca birkaç ülkede var. Dört ayrı şirketiyle ABD ve yine ABD tarafından desteklenen İngiltere... Peki ya İsrail? İsrail'in İHA teknolojisinde ulaştığı son nokta 'Eitan' ismiyle bilinen Heron TP SİHA'sı oldu. Oldukça ciddi ölçekte (2 bin 700 kg) bomba taşıyabiliyor ancak 400 km/saat hızıyla bir savaşan İHA olmaktan çok uzak. Çin ise 400'ü aşkın farklı modelde İHA'lar üretiyor olmasına rağmen henüz savaşan İHA teknolojisine erişemedi.
İngiltere, TEMPEST adıyla bilinen 6. nesil insanlı jeti tasarlamaya ve bunun yanında Mosquito adlı savaşan İHA'sını geliştirmeye çabalarken Almanya ve Fransa'nın İHA konusunda ortada ciddi bir tasarımı bulunmuyor. İki ülke 6. nesil savaş uçağı üretmek için güçlerini birleştirse de bu uçağın imâl edilmesi için önümüzde daha uzun yıllar var. Savaşan İHA konseptini insanlı uçakla beraber halletmeyi tasarlayan Paris ve Berlin, 6. nesil uçağın hem insanlı hem de insansız versiyonu üzerinde çalışıyor.
İngiltere'nin tasarım aşamasındaki 6. nesil insanlı savaş uçağı TEMPEST.
ABD ise F35 programına Türkiye'siz devam ediyor. Bunun yanında dünya genelinde küçük çaplı görev uçaklarına yönelik ciddi bir talep var. Manzaraya baktığımızda insanlı uçakların en azından yarım asır daha göklerde olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Fakat Türkiye'nin son birkaç yılda kanıtladığı şu gerçek orta yerde duruyor: Geleceğin hava savaşlarında son sözü uçan robotlar söyleyecek.
Son hatırlatmamız Alman Yarbay Michael Karl'ın itirafı olsun. Türkiye'nin Karabağ Savaşı'nda tüm dünyayı şaşkına çeviren askeri yeteneğini Karl şöyle yorumlamıştı: "Çok net bir şekilde ifade etmek gerekirse, Alman ordusu (Türkiye destekli) Azerbaycan ile savaşmak zorunda kalsaydı, pek şansı olmazdı... Bütün bunlar artık bilim kurgu değil."
KAYNAK: GERÇEK HAYAT