>AHMET KAPLAN/ ÖZEL DOSYA
Öncelikle, Metaverse kavramının kendisini açıklayalım;
İnstagram'dan müstehcen görüntülere önlem! Kullanıcıların güvenliği için yeni özelliğini duyurdu!
METAVERSE NEDİR?
Bu kavram, kısaca şu anda olan ve gelecekte kurgulanacak tüm dijital dünyaların, evrenlerin birleşimiyle oluşturulacak çok oyunculu (kişili) bir sanal paylaşım ağını temsil ediyor. Bu kurgusal evrene biz Metaverse diyoruz. Metaverse, içerisinde sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve fiziksel gerçekliği bir arada barındırıyor.
Aklınız karıştı değil mi? Karışmasın… Yazı sona erdiğinde bu evreni anlamış olacaksınız. Yani, umarım.
Metaverse kavramı ilk defa, Neal Stephenson isimli bir yazarın yazmış olduğu Snow Crash romanında bahsedildi. Bu romanda yazar, gerçek insanların avatarlarının bulunduğu üç boyutlu bir sanal dünya yaratmış ve okuyucularına aktarmıştı. Ancak bu romandan çok önce, birtakım bilim kurgu kitaplarında böylesi bir sanal gerçeklik ile karşılaşmıştık. İsmi “Metaverse” olarak konulmamış olsa da birçok senarist böylesi bir sanal evren fikrini filmlerinde işlemişti.
İnstagram'dan müstehcen görüntülere önlem! Kullanıcıların güvenliği için yeni özelliğini duyurdu!
‘METAVERSE NEDİR?’ SORUSUNA EN İYİ CEVAP – READY PLAYER ONE
Bu fikrin en son ve aynı zamanda en iyi işlenmiş örneklerinden biri Ready Player One filmi oldu. 2018 yılında vizyona giren bu filmin sanırım bir de kitabı var. Ancak ben okumadım. Filmini de Metaverse kavramının iyiden iyiye hayatlarımıza girmesiyle bir kez daha izledim. Bu filmde insanlar, taktıkları bir sanal gerçeklik gözlüğü yardımıyla, aynı gerçek dünyadaki gibi Oasis isimli bir dünyanın içerisine giriyor, orada zaman geçirerek birtakım maceraların içerisine atılıyorlardı.
Ready Player One filminde olduğu gibi, henüz planlama aşamasında olan Metaverse evreninde de sanal gerçeklik gözlükleri önemli bir yer kaplıyor. Metaverse nedir? sorusunun cevabını giriş seviyesinde de olsa verdik. Şimdi, biraz daha detaylara inelim.
Bir zamanların efsane özelliği 'dürtme' geri geliyor! Önce MSN ve...
METAVERSE NEDEN BU KADAR POPÜLER OLDU?
Metaverse’in bu kadar popüler olması pek de şaşılacak bir şey değil aslında. Bir düşünün; insan hep, hapsolduğu gerçeklikten, hapsolduğu hayattan kaçmak istemez mi? Tekdüze bir yaşam sürmek yerine, kendi kendine “keşke her şey daha farklı olsa” diye iç geçirmez mi? Işınlanmayı, uçmayı, aynı anda pek çok yerde olmayı istemez mi? Ancak fiziksel dünyanın sınırları nedeniyle, bütün bunlar çoğu zaman bir istekten ve hayalden öteye geçmez.
İşte, Metaverse’te fiziksel sınırlar yok. Çünkü, fiziksel gerçeklik yok. Yapacaklarınızın sınırsız olduğu bir dünya hayal edin. Metaverse, insanların bu hayaline hitap ediyor.
Öte yandan, Facebook gibi teknoloji devlerinden birinin bu alana milyarlarca dolarlık yatırım yapması ve şirket ismini Meta olarak değiştirmesi Metaverse’e olan ilgiyi bir anda katlayan ana etkenlerden biri oldu.
Metaverse’ün bu derece ilgi çekici olmasının altında yatan bir neden de onun ‘tümüyle’ dijital olması. Artık, kuşaklardan bağımsız olarak, 7’den 70’e her yaştan insan internetten ve dijital dünyadan bir ölçüde faydalanıyor. Faydalanmak şöyle dursun, reel dünyada olan birtakım aktivitelerin dijital versiyonlarına katılmak onlara daha cazip geliyor. Size şöyle bir istatistik sunmama izin verin:
Wunderman Thompson Intelligence verilerine göre tüketicilerin dijital olandan aldıkları haz şu şekilde,
- Dijital bir film izleme bana çekici geliyor: Yüzde 78
- Sanal bir konsere gitmek bana çekici geliyor: Yüzde 63
- Dijital bir oyuna katılmak bana çekici geliyor: Yüzde 62
Hal böyle olunca, Metaverse kavramının böylesi bir popülerliğe ulaşmasına şaşırmamak gerekiyor.
Bir sen eksiktin! Artan İran- İsrail gerilimine Elon Musk'tan ilginç...
METAVERSE NASIL İNŞA EDİLECEK?
Metaverse nasıl inşa edilecek? Önümüze çıkan en büyük sorulardan ve sorunlardan biri. Sorunlar diyorum. Zira böylesi bir sanal gerçekliğin inşa edilebilmesi için yeni teknolojiler, protokoller, işbirlikleri ve dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinin ortak çabası gerekecek.
İnterneti düşünün; cihazınızla bağlanıyorsunuz. Google Chrome ya da daha farklı bir tarayıcı ile sekmeler vasıtasıyla birçok internet sitesi arasından tercih yapıyorsunuz. İnternet sitelerinde sıralanmış başlıklara tıklıyorsunuz ve içerikleri okuyorsunuz.
Metaverse için ise internetten daha ötesi gerekecek. İzlemenizi değil de yaşamanızı sağlayacak kadar ötesi… Diğer yandan; yüz binlerce, hatta milyonlarca insanla eş zamanlı olarak bir platformda çok yüksek çözünürlüklerde buluşmanıza imkan sağlayacak bir internet altyapısı ihtiyacı olacak.
2'si birden ücretsiz dağıtılacak! 18 Nisan 2024 tarihine kadar yetişen...
METAVERSE’ÜN SINIRLARI OLACAK MI?
Günümüzdeki çevrimiçi video oyunlarını düşünelim. PUBG, Fortnite, Minecraft gibi dünya çapında milyonlarca oyuncuya ulaşmış, hatta e-spor olarak kendisini kabul ettirmiş bu oyunların bile sınırları vardır. Örneğin, PUBG evreninden çıkıp, aynı kıyafetler veya aynı silahlarla Fortnite evrenine dalamazsınız. Çünkü, bu iki evren tıpkı Marvel, DC ve Star Wars evreni gibi farklı geliştiriciler tarafından geliştirilmiştir.
Metaverse, burada bir devrimin fitilini ateşler. Metaverse’ün açık kaynak kodları sayesinde farklı sanal evrenler arasındaki sınırlar kalkar. Tıpkı bugün, dünya ülkelerinin fiziki sınırlarının kalkıp serbest dolaşım hakkı elde etmiş gibi bir durumda oluruz. Fortnite evreninde sahip olduğunuz avatar ile PUBG evrenine dalabilirsiniz. Ya da Sanalika evrenine ya da ne bileyim, Sims evrenine falan.
Bir üst başlıkta bahsettiğimiz gibi, Metaverse için farklı teknoloji ve oyun şirketlerinin işbirliğinde bulunması ve ortak protokoller imzalaması gerekmektedir. Sistem öyle bir tasarlanmalı ki, Minecraft oyununda sahip olduklarınız Fortnite için de geçerli olsun. Bunu bir AVM’ye benzetebiliriz sanırım.
Büyük bir AVM’de birçok marka kendi mağazasını açmıştır. Mağazanın adı ne olursa olsun o mağaza X adlı bir AVM’ye aittir.
Çünkü ancak böylesi bir evrende, sınırları kaldırabiliriz.
Dikkat, yeni casus yazılım! Aladdin herkesin telefonuna sızmış olabilir
METAVERSE NE ZAMAN GELECEK?
Metaverse için net bir tarih vermek şimdiden olanaksız olsa da bunun çok uzak bir gelecekte olmayacağını söyleyebiliriz. Çünkü başta Facebook olmak üzere, birçok teknoloji şirketi bu sanal dünya için hazırlıklarına başladı. Hatta bu hazırlıklar belirli bir aşamaya geldi.
Ancak yine de birçok engel var. Dünya çapında geçerli olan bir ağ oluşturma ve bu ağın alt yapısını hazırlamada aşmamız gereken meseleler var. Öte yandan teknolojik eş zamanlılığı sağlayabilmek için oturup etraflıca düşünmeliyiz.
Öte yandan bu dünyaya giriş yapmak için gerekli olan sanal gerçeklik gözlükleri ve bir çeşit artırılmış lensler için teknoloji uzmanları 2025’i işaret etse de ben kendi adıma bu evrene giriş yapmamızın daha erken bir tarihte olacağını düşünüyorum.
Bir sen eksiktin! Artan İran- İsrail gerilimine Elon Musk'tan ilginç...
METAVERSE EVRENİ VE KRİPTO PARALAR
Geldik can alıcı konulardan birine; şimdi, Metaverse fiziksel gerçeklik ile sanal gerçekliği bir potada eritecekse, bu evrendeki satın alımlarımızı hangi para birimiyle yapacağız? Türk Lirası mı, dolar mı, altın mı yoksa euro mu? Muhtemelen hiçbiri… Çünkü bu teknolojik evrenin farklı bir ekonomik sistemi olmak zorunda.
Demek istediğimi anladınız; kripto paralardan söz ediyorum.
Hali hazırda, Metaverse evreni üzerine çalışmalar yapmayı amaçlayan onlarca kripto para türü var. Yeri gelmişken bahsedelim, non-fungible token (NFT) projeleri de bu teknolojik devrimde önemli bir paya sahip olacak. Sanal evrende, sanal müzayedelerde ve sergilerde, sadece sınırlı sayıda üretilmiş olan sanat eserlerini alıp satabileceğiz. Metaverse için çalışma yapan birkaç tokenı saymamız gerekirse,
MANA, The Sandbox – SAND, Kalao- KLO, Starlink bu kripto paralardan sadece birkaçı. Yukarıdaki tabloda daha geniş bir ölçekte görebilirsiniz. Geçtiğimiz günlerde Facebook’un yeni şirket ismi Meta’yı tanıttığı konferansta Metaverse’ün NFT’leri de destekleyeceğini duyurmasının ardından bu kripto para türleri yüzde 10 ile yüzde 15’e varan bir değer artışı yaşadılar. NFT eserlerin neden milyonlarca dolara satıldığını şimdi daha iyi anladık sanırım…
Öte yandan Meta, finansal hizmetler için Novi adında dijital bir cüzdan kullanacak. Bu cüzdan, dolara sabitlenmiş USDP coinini ödemelerde geçerli kılacak.
Önümüzdeki zamanlarda Metaverse adına yeni gelişmeler olacak, bu gelişmeler de kripto para piyasalarına doğrudan etki edecektir.
Bir sen eksiktin! Artan İran- İsrail gerilimine Elon Musk'tan ilginç...
METAVERSE BİR ÇEŞİT MATRİX Mİ?
Metaverse’i bu kadar açıkladıktan sonra, Matrix’ten bahsetmemek olmaz. Serinin dördüncü filmini herkes kadar ben de heyecanla bekliyorum. Şimdi, Matrix ile Metaverse arasında ince bir çizgi var. Her şeyden önce Matrix, makineye bağımlı olmak, yani kölelik demek. Metaverse ise insanların kendi isteğiyle dahil olacakları sanal bir evren. Tabii burada herkes kadar benim de ahlaki kaygılarım var.
Sigaraya da bağımlı olacağımızı düşünmeyiz ama içe içe bir şekilde bağımlı oluruz.
Metaverse’te bir süre sonra iş, isteğin ötesine geçer mi? Bizi kendisine bağımlı eder mi? Mümkün. Hep birlikte göreceğiz.
Neticede bu yeni evrenin tasarımcıları kara kaşımız kara gözümüz için tasarlamayacak bu teknojiyi. Bir kar amacı güdecek. Tıpkı şu an telefonlara bağımlı olduğumuz gibi sanal gözlüklerimize, akıllı lenslerimize bağımlı olmayacağımızın garantisi yok. Bu da bir çeşit gönüllü kölelik değil midir?
İnstagram'dan müstehcen görüntülere önlem! Kullanıcıların güvenliği için yeni özelliğini duyurdu!
METAVERSE’ÜN GELECEĞİ
GTA2’yi hatırlayanınız var mı? Karaktere üstten bakar, piksel piksel oynardınız. Sonra GTA3 çıktı. Biraz daha gelişmiş bir oyun deneyimi sundu. Sonra GTA Vice City, GTA San Andreas, GTA 4 ve GTA 5… Serinin her oyunu, hem oynanış hem de görünüş açısından gerçek dünyaya biraz daha yaklaşıyordu.,
İşte, Metaverse de böyle olacak. İlk etapta teknolojik bir bebek gibi ilgiye ve beslenmeye ihtiyaç duyacak. Daha sonra çocukluk ve ergenlik zamanlarını yaşayacak. Nihayet yetişkinliğe ulaşacak. Metaverse’ün yetişkinlik evresi, bana göre fiziksel dünya ile sanal dünyanın arasındaki sınırların tamamen kopacağı noktadır.
Gerçek dünyada simülasyon, ya da simülasyon içerisinde gerçek dünya…Nasıl tanımlarsanız tanımlayın.
2001:Bir Uzay Destanı kitabı ve filmi çıktığında içerisinde yer alan birçok teknolojik cihazın c’si bile dünyada yoktu. Hemen hepsi Arthur C. Clarke’ın ve Stanley Kubrick’in hayal ürünüydü. Daha sonra o teknolojiler bir bir gerçekleşti. 1969’da Apollo 11 Astronotları Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins Ay’a gitti. Yapay Zeka gelişti. Uzay yolculukları sıradan olaylar haline geldi. Şimdi astronot olmayan, eğitim almayan sıradan insanlar (Milyarderler) uzaya çıkabiliyor. Demek istediğim, bir zamanın büyük hayalleri, ileri zamanların sıradan olayları haline gelebilmektedir. Bu nedenle Metaverse’ün sonunun nereye varacağı şu aşamada tam olarak kestirilemez.
2'si birden ücretsiz dağıtılacak! 18 Nisan 2024 tarihine kadar yetişen...
FACEBOOK METAVERSE İÇİN NEDEN BU KADAR YATIRIM YAPIYOR?
Bünyesinde Instagram ve WhatsApp gibi dünyanın en çok kullanılan sosyal medya devi Facebook’un CEP’su Mark Zuckerberg, geçtiğimiz günlerde Facebook’un şirket isminin Meta olarak değiştireceğini duyurmuştu.
Zuckerberg, duyurunun da ötesine giderek Metaverse içerisinde kendi avatarını yarattı. Bir uzay gemisinin içerisinde sanal arkadaşlarıyla kağıt oyunu oynadı.
Çatı ismin Meta olması, Facebook’un Metaverse için ne kadar ciddi olduğunu da gösteriyordu aslında. Zuckerberg, isim değişikliğinin duyurulduğu videoda şunları söyledi:
Mesajlaşma uygulamasına çığır açan yeni özellik geliyor! Artık internetsiz kullanılabilecek!
FACEBOOK İÇİN METAVERSE NEDİR?
“Şu andan itibaren, önce Facebook’a değil, önce Metaverse olacağız. Bu, zamanla diğer hizmetlerimizi kullanmak için Facebook’u kullanmanız gerekmeyeceği anlamına geliyor. Yeni markamız ürünlerimizde görünmeye başladığında, insanların Meta markasını ve temsil ettiğimiz geleceği tanımasını umuyorum. Meta, 3D olarak oynayacağımız ve bağlanacağımız bir yer olan Metaverse’i oluşturmaya yardımcı oluyor. Sosyal bağlantının bir sonraki bölümüne hoş geldiniz.
Şimdiye kadar inşa ettiklerimizle gurur duyuyorum ve bugün mümkün olanın ötesine geçerken, ekranların sınırlarının ötesine, mesafe ve fizik sınırlarının ötesine ve herkesin bir arada bulunabileceği, yeni fırsatlar oluşturabileceği ve yeni şeyler deneyimleyebileceği bir geleceğe doğru geçerken bundan sonra ne olacağı konusunda heyecanlıyım.
Bu, herhangi bir şirketin ötesinde olan ve hepimiz tarafından yapılacak bir gelecektir. Şu anda markamız tek bir ürünle o kadar sıkı bir şekilde bağlantılı ki, bırakın gelecekte, bugün yaptığımız her şeyi temsil etmesi mümkün değil. Zamanla, bir Metaverse şirketi olarak görülmemizi umuyorum, çalışmalarımızı ve kimliğimizi inşa ettiğimiz şeye bağlamak istiyorum.”
Bir sen eksiktin! Artan İran- İsrail gerilimine Elon Musk'tan ilginç...
FACEBOOK ÇALIŞANLARININ 5’TE 1’İ METAVERSE İÇİN ÇALIŞIYOR!
Facebook, geleceği Metaverse olarak görüyor. Görmekten öte, daha şimdiden bu geleceği inşa eden öncü şirketlerden biri konumuna yükseldi.
Facebook yatırımlarına 2014 yılında sanal gözlük geliştirme firması olan Oculus firmasını satın alarak başlamıştı. Ve bu teknoloji için her yıl 5 milyar dolarlık yatırım sözü vermişti. 2021 itibariyle Facebook, yeni adıyla Meta şirketinde çalışanların yaklaşık 5’te 1’i Metaverse için çalışıyor.
Öte yandan Epic Games gibi, dünyanın önde gelen oyun şirketleri de hız kesmeden, sessiz sedasız bu alandaki çalışmalarına devam ediyor. Geçtiğimiz yıl Fortnite üzerinden verilen canlı rap konserini hatırlarsınız. Milyonlarca kişi, monitörlerinden eş zamanlı olarak bu konseri izlemişti. Sanırım, bu teknolojinin alışma evresini çoktan aştık.
