Milli Muharip Uçak KAAN'a ilişkin analizlerin ardı arkası kesilmiyor. Yoğunlukla Amerikan F-22 ile karşılaştırılan KAAN, Güney Korelileri, Japonları ve Taylandlıları kendine hayran bıraktıktan sonra şimdi Avustralya'da belgesel konusu oldu.
Ülkede popüler bir Youtube kanalı olan 'Avustralian Military Aviation History' isimli kanalda havacılık uzmanları, Milli Muharip Uçak projesini başından sonuna inceleyerek çarpıcı bir esere attı.
Savaş uçaklarının tarihsel gelişimine ilişkin detaylı bilgilerin verildiği kanalda aynı zamanda 5. nesil uçakların karşılaştırması yapılıyor. İlk uçuşunu 21 Şubat'ta yapan KAAN'ın önümüzdeki dönemde 'havada yakıt ikmali de dahil' olmak üzere bir dizi testten geçeceğini vurgulayan belgesel, Türkiye'nin 5. nesil uçak projesinin altından kalkabilecek seviyeye ulaşmasını ilgi çekici ifadelerle yorumladı.
İşte Avustralyalıların KAAN analizinden dikkat çeken ifadeler:
21 Şubat 2024'te yeni bir 5. nesil savaş uçağı göklere çıktı. Turkish Fighter KAAN, Türkiye'nin ilk yerli modern savaş uçağıdır. KAAN, Türk ordusunun milli teçhizatla donatılmasına yönelik iddialı programının başlangıcını temsil ediyor. Peki KAAN nedir ve neler yapabilecek?
Türkiye'nin HÜRKUŞ ve HÜRJET uçakları, ATAK-2 gibi gelişmiş taarruz helikopteri projeleri var. Bu platformlar yurtdışına minimum düzeyde bağımlılıkla tasarlanıp üretilecek. KAAN'ın ortaya çıkışı tüm bu millîlik çabasının belki de en önemli parçasıdır.
Çılgın siparişi duyurdu: 300 adet helikopter istiyorlar, rakam kaç bin...
MİLLİ MUHARİP UÇAK PROJESİ NE ZAMAN BAŞLADI?
Milli Muharip Uçak (MMU) olarak da bilinen program ilk olarak 2010 yılında başladı. Aynı yılın 10 Aralık günü Savunma Sanayii İcra Komitesi, F-16 Block 50'lerin yerini alabilecek bir uçak geliştirme projesini açıkladı. Önümüzdeki 20 yıl içerisinde faaliyete geçecek ve 2030'larda F-16 filosunun yerini alacak bir uçak.
2011 yılında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) uçağın tasarımından planlamasına projenin liderliğinden sorumlu olarak çalışmalara başladı. 2013 yılında kavramsal tasarımlar tamamlandı ve 2015 yılında çeşitli uçak konfigürasyonları önerildi.
3 ayrı tasarımın ilki FX-1 olarak bilinen, F-22 benzeri çift motorlu tasarımdı. İkincisi FX-5 ise tek motoruyla bir F-16'ya benziyordu. Üçüncü tasarım FX-6, tek motora ve daha çevik özelliklere sahip olma yönünde tasarlanmış kanardlara sahip JAS-39 Gripen'i temel alıyordu.
İlk tasarım olan çift motorlu FX-1 seçim sürecini kazanan uçak oldu.
2016 yılında bu uçağa ilişkin tasarım ve geliştirme sözleşmesi bir kez daha TUSAŞ'a verildi. 1,8 milyar dolara eşdeğer finansmanla TUSAŞ sadece uçağın geliştirilmesinden değil aynı zamanda uçak için gerekli tüm altyapının kurulmasından da sorumlu oldu.
Uçağın geliştirilmesine yardımcı olmak ve mühendislik desteği sağlamak üzere İngiliz BAE Systems ile işbirliğine gidildi. Motorların Türkiye'de üretilmesi için de teklif çağrısı yayınlandı. Aralarında Eurofighter Typhoon'da kullanılan EJ200 motorlarının üreticisi ve Rolls-Royce'un da bulunduğu çok sayıda jet motoru üreticisi projeye ilgi gösterdi.
2018 yılında General Electric, yerel Türk ortağı TEI ile GE ürünleri üretiminin daha uygun olacağına dair ikna edici bir argüman ortaya koydu. Prototipler için F-16'da kullanılan F110 motoru önerildi. Ancak motora ilişkin nihai sözleşme hâlâ belirsiz.
2022 yılında Rolls-Royce ile olası bir anlaşmanın masada olduğu ancak asıl sorunun Türkiye'nin fikrî mülkiyet haklarına sahip bulunduğu ve tamamı yerli olarak üretilecek bir motorun üretimi olduğu söylendi.
300 km menzilli füzeler çelik bilye kusuyor: Kan gövdeyi götürecek
YERLİ MOTORLA HIZ VE İRTİFA DEĞİŞEBİLİR
2019 yılında ilk konsept kamuoyuna tanıtıldı. TF KAAN'ın tasarım açısından diğer 5. nesil avcı uçaklarının çoğuna benzediği ortaya çıktı. KAAN, F-22'den ilham alınarak maksimum gizlilik için tasarlanmıştı. Daha sonra Mart 2023'te uçağın ilk prototipi piyasaya sürüldü ve rüzgar tüneli testi, fırlatma koltuğu testleri ile bir dizi radar kesit alanı tarama testinden geçmek üzere yolculuğuna başladı.
Serüven heyecanı 21 Şubat 2024'teki ilk uçuşla birlikte doruğa ulaşacaktı. İlk uçuşta KAAN 8 bin feet irtifada 230 knot hızla uçtu. Bu uçuş, yüksek irtifa ve hızların deneneceği ardı ardına bir dizi prototip test sürecinin ilk aşamasıydı. Süreç boyunca KAAN'a havada yakıt ikmali gibi testler de uygulanabilir.
Türkiye, KAAN'ın ayrıntılarına ilişkin detaylı bilgi vermekten kaçınıyor. Ancak bilinen özellikler sıralanırsa, bu uçağın ilk prototiplerini F-16 Block 50'lerde kullanılan 2 adet F110-GE129 motorları uçuracak. GE129 modeli 19 bin 500 librelik itme kuvveti üretebilir. Bu motorların kullanımı, uçağın Mach 1,8 ilâ 2 arasında hıza ulaşacağı ve 55 bin feet servis tavanında görev yapacağına dair varsayımlara yol açtı. Ancak ilerleyen aşamada yerli bir motor kullanılacağı için irtifa ve hız değişkenlik gösterebilir.
TCG Anadolu'dan daha büyük olacak Milli Uçak Gemisi tasarım aşamasında:...
F-35 MALZEMESİNİN AYNISI KULLANILIYOR
TUSAŞ, KAAN'ın art yakıcı kullanmadan süpersonik uçuş kabiliyetine sahip olacağını duyurmuştu. Süper seyir yeteneği diğer 5. nesil uçaklarda da bulunuyor.
Uçak gövdesi malzemeleri de KAAN'a ilişkin önemli ayrıntılardan biri. Gövde titanyum ve burun kısmı alüminyumdan inşa ediliyor. Uçağın kaplama kısmı, Türk şirketlerinin F-35'te kullanılmak üzere ürettiği malzemenin aynısı olan kompozit karbon termoplastik olacak. Bu malzemenin radar yansımasını önemli ölçüde azalttığı ve aynı zamanda son derece hafif olduğu biliniyor.
Uçak gövdenin her iki yanında birer tane olmak üzere iki küçük dahili silah bölmesine sahip. Uçağın altında 4 adede kadar daha büyük füzelere yer sağladığı düşünülen geniş bir dahili silah bölmesi de var. Uçağın ön tarafı aslında F-22'ye benziyor ve önden görünümü KAAN'a görsel menzilin ötesindeki (BVR) savaşta bir avantaj sağlayacak.
ASELSAN Rus ordusuna şov yaptı: Böyle bir aracınız olsaydı her...
YÜKSEK KALİTESİYLE OLDUKÇA UMUT VERİCİ
Düşman bölgesine dalışlarda yan ve arka görüntü de önemlidir. Türk hükümetinin şimdiye dek yaptığı yatırımlar göz önüne alındığında KAAN'ın radar kesit testlerinde tatmin edici sonuçlar verdiğini varsayabiliriz. Böyle bir proje için ayrıca uçağın güvenilirliği ve yapım kalitesi de kritik öneme sahiptir; özellikle uçak gövdesinin karşılaşabileceği stres göz önüne alındığında...
Yüksek kalitesiyle KAAN şu ana kadar oldukça umut verici görünüyor. Türk havacılığının KAAN tasarımına yüksek güven duyması ve onu en azından diğer Batılı 5. nesil uçaklarla eşit görmesi gerekiyor. KAAN'ın başta Meteor olmak üzere pek çok yaygın Batılı füzeyi taşıma kapasitesine sahip olacağı doğrulandı.
Türkiye aynı zamanda yerli yapım füzelerin kullanılmasına da önem veriyor. Bunlar arasında kısa menzilli BOZDOĞAN ve uzun menzilli GÖKDOĞAN hava-hava füzeleriyle birlikte SOM ve MAM da var.
Bir Afrika ülkesi daha Türk SİHA'sı dedi: TUSAŞ üretimi AKSUNGUR'a...
KAAN'IN BİRİM BAŞI FİYATI: 100 MİLYON DOLAR
Cam kokpitin içinde uçağın komuta yapay zekası bulunuyor. Pilot bilincine duyarlı otopilot, yerli üretim AESA radarı, kaska monteli ekran, ANKA-3 savaşçı dron kontrol sistemi ve 360 derece kapsama yeteneğine sahip elektro-optik takip cihazı... Tabii bütün bunlar uçağın fiyatını artırıyor: Birim başı kabaca 100 milyon dolar. Bu da TF KAAN'ı F-35 ihraç modeline göre biraz daha pahalı hale getiriyor.
Fakat bu faktör Türkiye'yi caydırmış görünmüyor. Bunun nedeni muhtemelen F-35'in yapamadığını KAAN'ın yapabilmesidir. KAAN Türk yapımı görev sistemlerine ve silahlara doğal olarak entegre.
Takip edilmesi ilginç olacak faktör ise KAAN'ın üretim safhasında kullanılacak motorlardır. Yeni motorun ortaya çıkması uçağın yeteneklerini değiştirebilir. Sonuçta prototipteki F110 maksimum gizlilik için tasarlanmadı. Türkler 35 bin libre itiş gücüne sahip bir motora ihtiyaç duyulduğunu söylüyor. Çok az ülke bu tür motorları tutarlı bir şekilde üretebiliyor. Bunun için genellikle Amerika veya Rusya gibi ülkelerin kapısı çalınıyor.
Hızlı teknolojik ilerlemelere sahip Çin bile eski uçaklarının çoğunda kullanılan Rus motorları ile eşleşebilecek turbofanlar üretmekte zorlanıyor. Dolayısıyla Türkiye'nin istediği gibi bir motoru yerli olarak üretmesi imkansız değil ama zor olacak. 35 bin librelik itme kuvveti gereksinimine ulaşmak faktörlerde sadece biri. Bu motor aynı zamandı IR (kızılötesi) imzasını azaltacak şekilde ısı korumalı olmalı.
Hindistan, Ermenistan ve Yunanistan'a yakınlaşıyor: Türk denizcilik şirketine yaptırım
BİR ULUS MOTİVE EDİLDİĞİ ZAMAN BAŞARIYOR
KAAN'ın önümüzdeki 2 yıl içinde ardı ardına 3 prototipinin havalanması planlanıyor. Türkiye bu uçağın düzenli yükseltme programları ve modernizasyonlarla 2070'li yıllara kadar hizmet vermesini planlıyor. KAAN'ın uçtuğu haberi Batı'da şüpheyle karşılandı. 5. nesil konusunda pek çok karşılaştırma yapıldı. Bu uçakları başarılı bir şekilde üretmek için gereken altyapı ciddi bir engel olmaya devam ediyor.
Buna rağmen KAAN, azaltılmış radar görüntüsü ve havadan havaya muharebeye odaklanan yerli çok amaçlı bir uçak için ciddi bir girişim gibi görünüyor. Bu aynı zamanda bir ülkenin, uluslararası alanda rekabet edebilecek bir fiyatla ve üretim ölçeğinde yabancı askeri teçhizata bağımlılıktan yerli sanayiye nasıl geçilebileceğinin oldukça ilginç bir örneği olarak ortada duruyor.
KAAN'ı Güney Kore'nin KF-21'i ve Çin'in J-20'si gibi çağdaş tasarımlardan daha ilginç kılan şey Türk planının ne kadar iddialı olmasıdır. Paralarını yalnızca yeni bir uçağa değil Batı silahlarıyla eşleşeceğine inandıkları füzeler, güdümlü mühimmat ve insansız hava araçlarını içeren tamamen yeni bir ekosisteme yatırıyorlar.
Amerika, Rusya ve Çin'in uçak üretiminde onlarca yıllık deneyimi var. Bu nedenle dha küçük bir ülke, aynı şekilde uçak üretim geçmişine sahip olmadan, sıfırdan eşdeğer bir uçak üretmeye çalıştığında bunun zor olacağı kesindir. Tıpkı Güney Koreli KF-21'de olduğu gibi, bu tasarımın ne kadar etkili olduğunu zaman gösterecek ancak yine de KAAN, bir ulusun motive edildiğinde neleri başarabileceğinin bir örneği olarak karşımızda duruyor.
Yorum Yaz