TÜBİTAK tehlikeye karşı harekete geçti: Yapay zeka Türk gibi düşünecek!

Dünyadaki dev teknoloji şirketlerinin geliştirdiği yapay zeka modellerinin tekelleşmesi ve Türkiye dahil diğer ülkeleri bağımlı hale getirmesi ihtimaline karşı TÜBİTAK harekete geçti. TÜBİTAK kendi bünyesinde geliştirecek yapay zekanın Türkçe'yi doğru ve tam anlamasını sağlayacak, farklı dillerdeki kaynaklardan doğru ve önyargısız cevaplar üretmesini ve Türk gibi düşünmesinin altyapısı sağlayacak. 

TÜRKÇE YA YOK YA ÇOK AZ BULUNUYOR 

Tekel şirketlerin kullandığı dil modelleri arasında Türkçe'ye ya hiç yer verilmemesi ya da çok az yer verilmesinden doalyı böyle bir sistem için çalışma başlatıldı. Çünkü şirketlerin geliştiridiği yapay zeka Türkiye ve Türkler açısından hayati riskler barındırıyor. Örneğin Meta'nın modelinde ilk 16 dil içinde Türkçe yok; ChatGPT ile tanınan OpenAI modelinde ise Türkçe kaynaklar yalnızca yüzde 0,16 oranında kullanılıyor.

ÇOCUKLAR KÜLTÜREL YOZLAŞMA TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA KALABİLİR 

ChatGPT'de yazılan kodların ağırlıkla Anglo-Sakson dillerinden gelmesi, yapay zekanın verdiği yanıtlar ve sağladığı bilgilerde bu kültürün dünya görüşünün kullanıcılara sunulması dikkati çekiyor. Türkçe konuşan çocuklar bu dil modelleriyle çalışan yapay zekayla etkileşim kurduğunda, Türk kültürü, tarihi ve geleneklerine ilişkin sorulara 'AngloSakson bakış açısı' ile üretilen cevaplarla karşılaşıyor. Bu da, kültürel yozlaşma tehlikesini ön plana çıkarıyor. 

TÜBİTAK'TAN STRATEJİK PROJE

Bu noktada TÜBİTAK BİLGEM tarafından başlatılan 'Türkçe Büyük Dil Modeli' stratejik önem taşıyor. Model, yapay zekanın en geniş Türkçe kaynaklara erişebilmesini, Türkçe'yi doğru ve tam anlamasını, diğer dillerdeki verileri de Türkçe veriler ve dil bilgisi ile değerlendirebilmesini sağlayacak.

KÜLTÜREL HİKAYELERİ DE ÖĞRENMİŞ OLACAK 

Yapay zekada 'temel model', bir veya daha fazla dilin genel dil yapısını, sözcüklerin, cümlelerin, kavramların, deyimlerin ve imla kurallarının nasıl kullanıldığını, anlamlarının dayandığı kültürel hikayeleri öğrenmiş bir model olarak tanımlanıyor.

TÜRKÇE'YE ÖZGÜ ANALİZ

Türkçe büyük dil modelinin geliştirilmesi için internet ve dijital kaynaklardan toplanan Türkçe metinlerle bir veri havuzu oluşturma çalışmaları devam ediyor. Kaliteli bir Türkçe dil modeli oluşturmak için Türkçe'nin inceliklerini göz önünde bulunduran bir ön işleme aşaması geçirildi ve uygun derin öğrenme mimarisi seçildi.

MODEL ÜZERİNDE SÜREKLİ İYİLEŞTİRMELER YAPILACAK

Ayrıca, Türkçeye özgü bir "tokenizer" (cümlede sözcüklerin doğru dizilimi, noktalama işaretlerinin doğru kullanımını sağlayan sözcüksel analiz yöntemi) geliştirilerek, bu açık kaynaklı büyük dil modellerinin Türkçede etkin şekilde kullanılması sağlandı. Çalışmalar kapsamında eğitim süreci yakından takip edilirken, modelin farklı doğal dil işleme alanlarında (soru/cevap, özetleme, dil üretme, metin sınıflandırma gibi) farklı başarı ölçütleriyle değerlendirilerek sürekli iyileştirilmesi amaçlanıyor.