İsmet İnönü 1932'de sokak köpeği sorununu böyle çözmüştü

Cumhurbaşkanlığı makamında Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün bulunduğu Haziran 1932'de Başbakan ise 'Milli Şef' İsmet İnönü idi. O günlerde sokaklarda dolaşan başıboş köpekler pek çok insana saldırıyor, bu tür olaylar sık sık haberlere konu oluyordu. 

Türkiye son günlerde özellikle 'pitbull' cinsi köpeklerin yol açtığı vahşetle ardı ardına sarsılırken, sokak köpeklerine ilişkin 1932'de İnönü hükümetince geliştirilen çözüm sosyal medyanın gündemine oturdu. 

13 Haziran 1932 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Tamim'e göre dönemin Sağlık Bakanlığı, "Köpeklere karşı ittihaz edilecek tedbirler hakkında" başlığı altında bu hayvanlara ne yapılması gerektiğini şöyle anlatıyor:

SAHİPSİZ KÖPEKLER İTLAF EDİLSİN!

Muhtelif vilayetlerimiz dahilinde kuduz şüpheli köpekler tarafından ısırılarak tedavihanelere sevk edilen eşhas (kişiler) adedinin çoğalmakta olduğu anlaşılmıştır. Sık sık tekerrür eden ve hemen birçok mıntıkalarımızda eksik olmayan ısırık vakalarının bu suretle tevalisi (aralıksız sürmesi); köpeklere karşı umumi bir mücadele yapılmasını istilzam edecek (gerektirecek) bir derecede ehemmiyet kesbeylemiş olduğundan keyfiyet hakkında bütün alakadarların nazarı dikkatlerinin celbine lüzum hissedilmiştir. 

Muhtelif mıntıkalardan alınan malumata göre tedavihanelere sevk edilen eşhasın bir kısmı sahipsiz köpekler tarafından ısırılmış olmakla beraber bu şahısların en mühim kısmını sahipli köpekler tarafından ısırılanlar teşkil etmektedir. Binaenaleyh, yapılacak mücadelenin sahipli sahipsiz bütün köpeklere teşmili lazım gelmektedir. 

Yapılacak mücadelede şu esaslar takip edilecektir.

1-Sahipsiz olan bütün köpekler itlaf edilecektir. 
2-Şehir ve kasabalar dahilinde beslenen sahipli köpekler, hiçbir suretle başıboş olarak mahalle aralarında, çarşı ve pazarda dolaştırılmayacaktır. Dolaştırmak isteyenler hayvanının ısırmasına mahal bırakmamak üzere ağız ve burnuna birer maske takmaya mecbur tutulacaklardır. Bu hususun şehir ve kasabalar dahilinde belediyeler tarafından neşir ve ilanı ile şiddetli murakabe edilmesi ve muhalif hareket edenler hakkında belediyece ceza tatbik edilmesi icabeder. 
3-Maskesiz görülecek köpeklerin itlaf edileceği de halka tefhim edilecek (bildirilecek) ve bunu müteakip maskesiz dolaştığı görülen köpekler itlaf edilecektir. 
4-Köylerde bulunan sahipli köpekler gündüzleri bir mahalde bağlı olarak bulundurulacak ve ancak geceleri bekçilik işini görebilmeleri için serbest bırakılacaklardır. Bu mecburiyet köy ihtiyar heyeti vasıtasıyla bütün köylülere tamim edilecek ve mecburiyete riayet etmeyenlerin köpekleri itlaf edilecektir. 

ZEHİR MASRAFINI BELEDİYE KARŞILIYOR

Köpeklerin itlafında kullanılacak zehir masrafı şehir ve kasabalar belediyelerine aittir. Bununla beraber zaruret hissedilecek olursa ve makamı vilayetçe lüzum gösterilirse Vekaletimizce (Bakanlığımızca) sari hastalıklar tahsisatından muavenette bulunulacaktır (gerekirse bütçeden destek verilecek). 

KURŞUN SIKMAK DAHA PRATİK!

Mahallince münasip görülen yerlerde başıboş köpeklerin kurşunla itlafı daha amelî (pratik) olur. Tamim muhteviyatının dikkatle takip ve tatbiki esbabının temini ve vilayet dahilinde bu hususta yapılan icraat hakkında Vekalete peyderpey malumat verilmesi ehemmiyetle rica olunur.