Tüm engelliler erken emekli olma hakkına sahip. İster doğuştan engelli olup SSK’lı, Bağkur’lu ya da memur olarak çalışmaya başlasın, isterse işe girdikten sonra engelli olsun, her engelli için bu hak baki. Ayrıca hastalanan, ameliyat olan ve rapor alıp işine devam edemeyenler söz konusu olabiliyor. İşte bu gibi durumlarda iki emeklilik kavramı öne çıkıyor ve bunlar da çok karıştırıyor: 1) Malulen emeklilik, 2) Engelli hakkıyla emeklilik.
Konut fiyatı düşecek mi sorusuna Remzi Özdemir yorumu: Bunlar daha...
YÜZDE 60 İŞGÜCÜ KAYBI
Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu. Bu raporu almak için vatandaşların bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Burada sevk detayı önemli. Doğrudan hastaneye başvurmak yeterli değil.
İkinci şart olarak ise prim ve en az 1800 gün gerekiyor. Kişi, çalışma gücünde yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese dahi en az 1800 gün prim ödemesi yoksa veya prim ödemesini borçlanma ile 1800 güne (5 yıl prim ödemeye denk geliyor) tamamlayamıyorsa malullük aylığı alamaz.
Yani malul sayılmak, malullük aylığı almaya yetmez. Ayrıca en az 10 yıldır sigortalı olma şartı da bulunuyor. Malulen emeklilikte ilk defa sigortalı olunan tarihte malul derecesinde (yüzde 60 oranında) engelli olmamak şartı var. Raporda ‘birisinin sürekli bakımına muhtaç ’ ibaresi varsa bu durumda 10 yıldır sigortalı olma koşulu aranmıyor.
Malulen emekli olamayan bir kişi engelli hakkıyla emekli olabilir. Malulen emeklilikte sigortalılık süresi ve prim koşulunu yerine getiremeyen kişiler, engellilik tespiti yaptırarak engelli emekliliğinden yararlanabilir. Engelli hakkıyla emeklilikte 2008 tarihi milat.
Yani bu tarihe göre çalışma gücü kaybı ve prim şartı değişiyor. İlk defa 1 Ekim 2008’den önce sigortası bulunan ve malul derecesinde engelli olanlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olabiliyor. İlk defa 1 Ekim 2008’den sonra sigortalı olan ve malul derecesinde engeli bulunanlar 15 yıl sigortalılık süresi ve 3960 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olabiliyor.
Ancak bunlara da bir kademeli geçiş süresi öngörülmüş ve 3600 gün sigorta başlangıç tarihine göre artırılmıştır. 1 Ekim-31 Aralık 2008 arası sigortalı olanların 3700 gün, ilk defa 2009’da sigortalı olanların 3800 gün, ilk defa 2010’da sigortalı olanların 3900 gün, ilk defa 1 Ocak 2011’den itibaren sigortalı olanların da 3960 gün prim ödemeleri gerekiyor.
