Tüm elektronik cihazların beyni konumundaki yarı iletken çiplerin durumu, Çin ile Tayvan arasında yükselen gerilimle birlikte yeni bir krize gebe. Dünya genelinde hüküm süren koronavirüs salgınıyla birlikte çip fabrikalarının son 2 yıldır üretimi yavaşlatması, teknoloji devi pek çok firmayı olumsuz etkiledi. Cep telefonundan otomobile, kameralardan sensörlere kadar yüksek teknoloji ürünü her araçta bulunan çipler, küresel piyasayı darboğaza sokan temel unsurlardan biri haline geldi.
ABD, savunma sanayii açısından da çok önemli durumdaki çip teknolojisini garantiye almak için, dünyanın bu alandaki en önemli tesislerinden birini, Tayvan'daki çip fabrikalarını kendi topraklarına taşımak istiyor. Zira 'elektronik beyin' konusunda Çin'in bile muhtaç durumda kaldığı Tayvan, Pekin yönetiminin işgal tehdidi altında bulunuyor.
Güneydoğu Asya'da patlak vermesi muhtemel bir savaş durumunda Tayvan, Çin tarafından işgal edilirse bu durum ABD şirketlerini de büyük bir krizin eşiğine getirecek. Geçtiğimiz günlerde Washington Post'taki bir haber başlığı, bu süper gücün teknolojik açmazını gözler önüne serdi: "ABD endüstrisi Tayvan çiplerine mecbur." Habere göre Tayvan'daki çip fabrikaları ABD'nin Arizona kentine taşınmaya başladı bile. İddiaya göre Washington yönetimi bu taşınmayı Tayvan'a 'zorla' ve 'baskıyla' dayatıyor.
Dünya çip arzının yaklaşık 4'te 1'ini sağlayan Tayvan, bu alanda üretim yapan Güney Kore, Singapur, Çin, Malezya, Japonya, ABD ve Hollanda'dan en az 2'şer kat daha fazla ürün satıyor. Tayvan merkezli TSMC şirketi, dünya çip piyasasına yön veren stratejik bir oyuncu durumunda. Şirket 5 nanometre boyunda üretmeyi başardığı çiplere kısa bir süre sonra 3 nanometrelik çipi de eklemeyi tasarlıyor. Geldiği teknolojik nokta, Tayvanlı TSMC'yi dünyanın en iyisi yapıyor.
2021 itibariyle 500 milyar dolar seviyesinde seyreden küresel yarı iletken çip pazarının 2025 yılında 700 milyar dolara dayanması bekleniyor. Tayvanlı TSMC dışında, ABD'nin kendi topraklarına fabrika kurması için baskı yaptığı bir diğer oyuncu ise Güney Kore merkezli Samsung oldu. Çip eksikliği nedeniyle bir süredir 'ulusal güvenlik krizi' yaşayan Amerika'da yönetim, Samsung'u da transfer konusunda ikna etmiş görünüyor. Diğer yandan ABD merkezli teknoloji devi Intel ise yeni çip fabrikaları kurmak için ilk etapta 20 milyar dolar ayrıldığını açıkladı. Çip dünyasını kontrol eden gücün dünyayı da kontrol edeceğini düşünen ABD elitleri, muhtemel bir 3. Dünya Savaşı sırasında yarı iletken teknolojisi konusunda sorun yaşamak istemiyor.
