Emekli aylığı, bir sigortalının çalışma hayatı boyunca ödediği primlerin karşılığında, emeklilik döneminde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından düzenli olarak ödenen maaştır. Bu aylık, kişinin çalışma süresi, prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazançları gibi faktörlere göre belirlenmektedir.
Morgan Stanley'den dikkat çeken Türkiye analizi: MB'nin faiz indirimi için...
EMEKLİ AYLIĞI NASIL HESAPLANIR?
Türkiye'de emekli aylığı hesaplanırken bazı belirleyici faktörler göz önünde bulundurulur: çalışma süresi, ödenen primler ve prime esas kazançlar. Emekli aylığı hesaplaması için üç farklı dönem ayrı ayrı ele alınır: 2000 yılı öncesindeki dönem, 2000-2008 arası dönem ve 2008 sonrası dönem. İşte bu hesaplama süreçlerinin detayları:
2000 Yılı Öncesi Dönem
Kazanç ve Gün Sayısı: Bu dönemde çalışanın prime esas kazançlarının ortalaması alınır.
Aylık Bağlama Oranı (ABO): Sigortalının prim ödeme gün sayısına göre belirlenir. Örneğin, 25 yıl (9000 gün) çalışmış bir sigortalı için bu oran %76'dır.
2000-2008 Dönemi
Kazanç ve Gün Sayısı: Bu dönemdeki prime esas kazançların ortalaması alınarak hesaplanır.
Aylık Bağlama Oranı (ABO): Bu dönemde yıllık olarak %3.5-2 arasında değişen bir oran uygulanır. Çalışma yılı arttıkça oran düşer.
2008 Sonrası Dönem
Kazanç ve Gün Sayısı: 2008 sonrasındaki prime esas kazançların ortalaması alınır.
Aylık Bağlama Oranı (ABO): Bu dönemde %2'lik bir oran uygulanır. Yani her yıl için %2 oranında hesaplama yapılır.
Güncelleme Katsayısı: Her dönemin kazançları, TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve gelişme hızının belirli bir oranıyla hesaplanan güncelleme katsayısı ile güncellenir.
Aylık Bağlama Oranları (ABO): Her üç dönem için ayrı ayrı belirlenen kazançlar ve ABO oranları kullanılarak kısmi aylıklar hesaplanır.
Toplam Aylık: Üç döneme ait kısmi aylıklar toplanarak sigortalının emekli aylığı belirlenir.
Örnek Hesaplama
Bir sigortalının durumu şu şekilde olsun:
2000 yılı öncesi 10 yıl (3600 gün) çalışmış,
2000-2008 arası 5 yıl (1800 gün) çalışmış,
2008 sonrası 15 yıl (5400 gün) çalışmış.
Bu durumda:
2000 Öncesi Dönem Aylığı: Ortalama kazanç * %76 (örneğin 3600 gün için).
2000-2008 Dönemi Aylığı: Ortalama kazanç * %3.5 oranı (yıllık ortalama, toplamda %17.5).
2008 Sonrası Dönem Aylığı: Ortalama kazanç * %2 oranı (yıllık, toplamda %30).
Sonuç olarak, her dönem için hesaplanan aylıklar toplanarak sigortalının nihai emekli aylığı belirlenir.
