Nedeni belirlenemeyen sorunlar, motor arızası, performans problemi ve ABD'ye doğrudan bağımlılık gibi nedenlerle pek çok ülkede soru işareti oluşturan F-35 savaş uçakları karıştığı kazalarla gündemden düşmüyor.
ABD'li Lockheed Martin şirketi tarafından üretilen ve dünyanın en pahalı savaş uçağı olarak gösterilen F-35, muharebe alanındaki başarılarıyla değil sorunlarıyla hep gündemde. ABD Hava Kuvvetleri yetkililerinin bile 'başarısız' bulduğu uçaklara ilişkin basına yansıyan 'kaza' listesi şöyle oluştu:
23 HAZİRAN 2014 - FLORIDA/ABD
Eglin Hava Üssü'nde yaşanan kazada bir adet F-35A avcı uçağı kalkışa hazırlanırken motorunda yaşanan sorun nedeniyle kullanılamaz hale geldi. Motorun yanmasının sebep olduğu kazada pilot kalkış öncesinde uçağı tahliye etti.
28 EYLÜL 2018 - GÜNEY KAROLINA/ABD
Beaufort Hava Üssü civarında uçuş yapan F-35B avcı uçağı motor sorunu nedeniyle düştü. Uçağın pilotu paraşütle atlayıp olaydan sağ kurtuldu.
9 NİSAN 2019 - JAPONYA
Pasifik Okyanusu'nda uçuş yapan bir adet F-35A avcı uçağı pilotun uçuş sırasında basınca dayanamaması sebebiyle düştü. Olayda pilot hayatını kaybetti
19 MAYIS 2020 - FLORIDA/ABD
Eglin Hava Üssü'nde yaşanan kazada bir adet F-35A avcı uçağı düştü. Teknik aksaklıktan dolayı düşen uçaktan pilot, paraşütle atlayarak kurtuldu.
29 EYLÜL 2020 - KALİFORNİYA/ABD
ABD Deniz Kuvvetleri'ne bağlı bir adet F-35B savaş uçağı bir KC-130J tanker uçağı ile havada yakıt ikmali sırasında çarpıştı. Uçaklar Donanma Hava Tesis yakınlarında düştü. Mürettebatlar kazadan sağ kurtuldu.
26 MART 2021 - ARİZONA/ABD
ABD Deniz Piyadeleri'ne ait F-35B savaş uçağı, Yuma Deniz Piyadeleri Hava İstasyonu'nda yakın hava destek görevi sırasında hasar alarak acil iniş yaptı. Olayda herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
18 KASIM 2021 - AKDENİZ/MISIR AÇIKLARI
HMS Queen Elizabeth uçak gemisinde görev yapan F-35B, gemiden kalkmak üzereyken motorundaki arıza sonrası düştü. Görevlilerin motoru yağmurdan koruyan aparatı uçuş öncesi kaldırmayı unuttukları iddia edildi. Pilot ise fırlatma koltuğunu kullanarak uçaktan denize atladı.
5 OCAK 2022 - GÜNEY KORE
Seosan Hava Üssü'nde eğitim uçuşu yapan F-35A avcı uçağı aviyonik sistenlerinde sorun çıkması nedeniyle gövde üzerine zorunlu iniş yaptı. Pilot kazadan sağ kurtulurken Güney Kore, envanterinde bulunun 30 adet F-35 savaş uçağının uçuş izinlerini iptal etti.
İsrail Pakistan'ı vurması için Hindistan'a füze yolladı, İngilizler heyecanlandı
TÜRK PİLOTLAR BUNLARI SÖYLEMİŞTİ
Ömrü hava operasyonlarında geçmiş savaş pilotu emekli generallerin hemen hepsi de Türkiye'nin F-35 satın almasının sakıncalarına dikkat çekiyordu. Havacı generallerin dikkat çektiği zafiyetler özetle şöyleydi:
- 2001 yılında imalatına başlanan F-35 o kadar çok teknik problemler yarattı ki, ilk uçak ancak 10 yıl sonra tamamlanabildi. Uçakla ilgili pek çok soru işareti var.
- Tek motorlu olduğundan ötürü diğer 5. nesil çift moturlu uçaklara kıyasla harekât yarıçapı yarı yarıya daha az.
- Radar izini azaltmak için tüm silahların gövde içerisinde bulunduğu uçak, tek motordan dolayı kalın ve şişkin. Hantal bir yapıda, manevra kabiliyeti de az.
- Sürati, dönüş yarıçapı, G kuvveti ve tırmanış takati düşük.
- Harekât mesafesini uzatmak amacıyla yakıt tankı takılsa ‘görünmezlik’ efsanesi çöpe gidiyor.
- Ses üstü uçuşlar sırasında motorunda birçok problem meydana geldiği raporlandı.
- Toplamda 1,5 trilyon dolarlık F-35 projesi bir ‘küresel saadet zinciri’ girişimidir.
- Savaş uçakları konusunda büyük oranda ABD’ye bağımlı durumdaki Türk Hava Kuvvetleri, F-35’le birlikte yüzde 100 bağımlı hale gelecekti. Uçakta ne vakit sorun olsa ABD’ye dönüp destek bekleyecektik.
- Parçaların tedariği zaten sorunlu. ABD bile kendi envanterindeki F-35’lerin yüzde 30’unu bu problemlerden ötürü havalandıramıyor.
- F-35’e ait her bilgi, ALIS (Autonomic Logistics Information System) adlı ağ üzerinden ABD’ye gidiyor. Bu uçaklarla gizli bir operasyon yapmak imkansız.
- Uçağın beyni niteliğindeki ALIS’in kaynak kodları sadece İsrail’e verildi. Kendi uçaklarındaki yazılımı özelleştiren Tel Aviv, diğer ülkelerin F-35’lerini rahatlıkla ‘hack’leyebilir.
- F-35 problemli doğmuştur, problemli olarak kalacaktır. Projeden dışlanmamızla birlikte Türkiye büyük bir yükten kurtulmuştur.
