Türk akademisyenler başardı! Teknolojiye yön verecekler: Beyin okuyup düşünceleri çeviren cihaz geliştirildiler

Elazığ Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, felçli ve ağır hastalığı olan bireyler için bir önemli projeye imza attı. Adli Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Türker Tuncer önderliğinde yürütülen çalışmayla 6 öğretim üyesi ve 6 öğrenciden oluşan 12 kişilik ekip sayesinde Türkiye'de bir ilk olma özelliği taşıyan beyin okuma cihazı geliştirildi.

YÜZDE 9O ORANINDA BAŞARIYI YAKALADILAR

Geliştirilen cihaz, konuşamayan ve fiziksel tepki veremeyen bireylerin düşüncelerini, beyin sinyalleri aracılığıyla algılayarak yapay zeka yardımıyla tercüme edebilecek. Projenin başlangıcından itibaren yapılan testlerde ise yüzde 90 oranında başarı yakalandı. Ekibin şu an en büyük hedefi projeyi daha fazla geliştirmek olduğu bilgisi verildi.

Bu yöntem sayesinde beyin sinyallerini okumayı planladıklarını belirten Adli Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Türker Tuncer, bunun için 3 adet TUBİTAK projesi geliştirdiklerini söyledi. Birinci projelerinde insanın düşündüğü cümleleri nasıl tahmin edebileceklerini anlamak için beyin sinyal tabanlı bir yöntem tasarladıklarını söyledi.

“DÜŞÜN VE TERCÜME ET”

6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş'ta meydana gelen büyük depremlerden sonra da TUBİTAK 1001 önerisi ile bir proje daha geliştirdiklerini vurgulayan Tuncer, bu projede deprem kaynaklı stresin nedenini beyin tabanlı analiz etmek istediklerini belirtti. Tuncer "düşün ve tercüme et" dedikleri üçüncü projelerinin ise dil tespiti için beyin tabanlı bir model olduğunu söyledi. Bu projeyle yabancı öğrenciler ve Türk öğrencilerden cümleleri düşünmelerini istediklerini, daha sonra beyin sinyallerini kullanarak çevirmeyi amaçladıklarını dile getirdi.

BİRÇOK ALANDA KULLANILABİLECEK

Bu sistem sayesinde birçok iş yapabileceğine dikkat çeken Tuncer, sağlık alanı başta olmak üzere birçok derin hastalığı, felç veya uzvunu kullanamayan hastalar için bu cihazın kullanıma uygun olduğu bilgisini verdi. Cihazla beraber geliştirdikleri yapay zeka yazılımıyla hastaların düşündüklerini bireylerin anlayabileceği şekilde çevirebileceklerine değinen Tuncer, şu sözlerle ifade etti

"Ayrıca biz bunu savunma sanayide de kullanmayı düşünüyoruz. Sonuçta savunma sanayide kullanılan ve üretilen cihazlar çok pahalı cihazlardır. Milli muharip uçağımız Kaan ya da milli muharip tankımız Altay'ın sürücüleri var, bu sürücülerin anlık olarak düşündüklerini, streslerini ve sağlık durumlarını otomatik olarak görüntüleyecek bir sistem geliştirmeyi düşünüyoruz. Bunun yanı sıra öğrenme zorluğu yaşayan hastalar için de bu modeli kullanabiliriz. Öğrenme hastalığı yaşayan hastaları tespit ederek neden öğrenme zorluğu öğrendiklerini öğrenebiliriz. Öğrenme zorluğunu da tespit etmek için beyin tabanlı bir harita sunup tıpçılara yardımcı olabilecek bir model sunabiliriz."

İLK KEZ ONLAR TASARLADI

Bu sistemi ilk olarak kendilerinin bulduğunu söyleyen Doç. Dr. Tuncer, 20 tane cümle kalıbı ile tasarladıklarını ve bu tasarlanan 20 cümle kalıbını katılımcılara göstererek düşünmelerini istediklerini, katılımcılar bu cümleleri düşünürken de EEG sinyallerini topladıklarını belirtti.

Kazanılan başarılar sonrası 2023 yılında SCI Science Citiation Index dergisinde yayınlarını çıkardıklarını söyledi. Tuncer çalışması hakkında en son şu sözleri kullandı:

"Bizden sonra 2023 yıllarının sonuna doğru, fonksiyonel MR kullanarak Nature'de yayın yapıldı. Onların kullandığı fonksiyonel MR, çok pahalı bir cihazken bizim kullandığımız cihaz daha uygun bir cihazdı. Onlar dünyada ses getirdi fakat biz onlardan önce bu sistemi yaptık. Türkiye'de ilk dünya da ise ilklerden geçmektedir. Hedefimiz daha fazla cümle kalıbını düşündürerek insanın, düşündüğü şeyleri tahmin edebilmektir. Bunun için de cihazları biraz daha geliştirmemiz gerekiyor. Bunun yanı sıra topluma katkı sağlamak için disleksi hastalarına, öğrenme zorluğu çekenleri ve stresi girenlerin beyinlerini haritalamak istiyoruz."