Elektrik depolama aygıtlarının en önemli bileşeni lityum konusunda çarpıcı gelişmeler yaşanıyor. İranlı yetkililerin mart ayında Hamedan bölgesinde 8,5 milyon tonluk lityum rezervi bulunduğunu duyurmasından sonra dünya sıralamasını altüst edecek haber bu kez ABD'den geldi. Jeologlar, Nevada'daki McDermitt Caldera süper yanardağı çevresinde 1,5 trilyon dolara denk gelen 40 milyon metreküplük lityum madeni tespit etti.
2022 itibariyle ortalama pil sınıfı lityum karbonat fiyatının tonu 37 bin dolar civarında alıcı buluyor. Nevada-Oregon sınırındaki sönük süper yanardağ bölgesinde bulunan 40 milyon ton lityum rezervinin değeri böylelikle 1,48 trilyon dolar olarak hesaplanıyor.
Bulunan rezerv lityumda dünya sıralamasını değiştirecek nitelikte. Sahip olduğu lityum kaynağı bakımından dünyanın ilk 5 ülkesi 2022 itibariyle Bolivya, Arjantin, ABD, Şili ve Avustralya şeklinde sıralanıyordu. Listenin tepesindeki Bolivya'da 21 milyon tonluk kanıtlanmış rezerv bulunduğu belirtiliyor. ABD'de 40 milyon tonluk lityum madeni keşfinin ardından bu ülkenin sıralamada zirveye yerleşmesi bekleniyor.
WhatsApp yeni özelliğini kullanıcılarına sundu! Görüntülü arama yapanlar: Bu konu...
O MADEN 40 YIL BOYUNCA İŞLETİLECEK
Nevada'daki yanardağ bölgesinde bulunan madeni çıkarıp işleyecek Kanadalı Lithium Americas Corporation şirketinin çalışmalara 2026 yılında başlayacağı ve bölgede 40 yıl boyunca faaliyette bulunacağı belirtiliyor.
McDermitt Caldera yanardağının yaklaşık 19 milyon yıl önce oluştuğuna ve en son 16 milyon yıl önce patladığına inanılıyor. Jeologlar patlamanın mineralleri yerin altından yüzeye ittiğini ve bunun da lityum açısından zengin smerktit kili yatakları oluşturduğunu kaydediyor.
Science Advances dergisinde yayınlanan çalışmada McDermitt Caldera'dan topladıkları kiltaşı örneklerindeki yüksek lityum konsantrasyonunu paylaşan jeologlar, katıdan sıvıya ve buhara kolayca geçiş yapan uçucu bir element olan lityumun bölgedeki toplam varlığını bulmak için kapsamlı araştırma yapmak gerektiğini dile getirdi.
Pegasus'tan dünyada bir ilk: Klon kaptan! Yolcular yapay zeka ile...
ABD'NİN LİTYUM ENDİŞESİ AZALIYOR
Rezervi tespit eden ekibin üyelerinden Columbia Üniversitesi'ne bağlı araştırmacı Tom Benson, İngiliz DailyMail'e verdiği demeçte, McDermitt yanardağı bölgesini 2012 yılından beri incelemekte olduklarını söyledi. "Orada dev bir lityum rezervi bulunduğunu, Oregon'un kuzey ucundan Nevada'nın güney sınırına kadarki krater boyunca bu rezervin devam ettiğini fark ettik" diyen Benson, şu bilgileri verdi:
"Lityum damarları Montana Dağları'ndan güneyde Thacker Geçidi çevresine dek ilerliyor. Lityum içeren çökeltiler yeryüzünün neredeyse yüzeyinde. Kaynağın dibine küçük bir delik kazacağımız ve yaklaşık 5 yıl son çukuru doğuya doğru taşımaya başlayacağımız 'şerit madenciliği' adı verilen işlem yakında başlayacak. 40 yıl sonra maden ocağı tamamen doldurulup yeniden bitkilendirilecek. Projenin birinci aşamasında yılda 40 bin ton maden işlemeyi öngörüyoruz. Böylece ABD'nin kendi lityum arzı olacak ve endüstriler lityum kıtlığı konusunda bir endişe yaşamayacak."
ABD'de aktif olarak işletilen bir adet lityum madeni bulunuyor. Nevada yakınlarında bulunan Clayton Vadisi'ndeki Silver Peak maden sahası, devasa ölçekteki ihtiyacı karşılamakta şimdiye dek yetersiz kalıyordu.
Yanardağ bölgesindeki lityum rezervi keşfi ABD ekonomisi için iyi bir haber olsa da sözkonusu bölgeyi kutsal olarak gören Kızılderili kabileleri madencilik projesine karşı çıkıyor. Bir açıklama yayınlayan Red Mountain adlı Kızılderili oluşumu, "Küresel lityum arayışısı bir tür yeşil sömürgecilik hailne geldi. Yanardağ bölgesi hem geçmiş hem de şimdiki kabile insanları için kutsal. Orası Kızılderililerin ilk ilaçlarını yaptığı ve avlandığı yerlerden biri" ifadesini kullanıyor.
AB, bazı uygulamaları takibe aldı! YouTube, Snapchat ve TikTok işleyişleri...
LİTYUM STRATEJİK ÜRÜNLERDEN BİRİ
Elektrikli otomobillerin yakın gelecekte içten yanmalı araçların yerini alacak olması ve batarya teknolojilerindeki gelişmeler, lityum madenini stratejik hale getirdi.
Benchmark Mineral Intelligence'a göre lityum fiyat endeksi, 2022 Aralık ayı ortası itibariyle yıllık bazda yüzde 182 artış gösterdi. S&P Global ise artan talep nedeniyle 2024 yılında küresel lityum kıtlığı uyarısında bulunuyor.
Yılda yaklaşık 40 milyar dolara mâl olan mevcut 53 lityum madenciliği projesi 2030 yılına dek agresif biçimde büyüyerek gelişse bile yıllık 605 bin tonluk lityum ihtiyacını karşılamaktan uzak kalacak.
Türkiye ise bor madeni sayesinde lityuma ilişkin avantaj elde etmeye uğraş veriyor. Dünya bor rezervinin yüzde 73'ünü elinde bulunduran Türkiye, bor atıklarından lityum pil üretimini TÜBİTAK desteğiyle başardı ve bor katkılı uzun ömürlü lityum pilleri imâl etmeyi sürdürüyor.
Türkiye'nin batarya konusunda kritik kurumlarından ASPİLSAN, lityum bazlı pil üretimini sürdürüyor.
