Uzaktan kontrollü F-35'in çöküşü devam ediyor. Almanya ve Kanada'nın ardından bir ülke daha 'kill switch'li hayaletten vazgeçiyor

Uzaktan kontrol edilebildiği iddiasıyla Türkiye'de yıllardır tartışma konusu olan F-35 savaş uçakları, Batılı devletlerce ciddi biçimde sorgulanıyor.

Kanada basını, uçmak için tamamen ABD'ye bağımlı F-35'leri satın almaktan vaçgeçmesi için hükümete çağrıda bulunurken, Almanlar da bu uçakları uzaktan etkisiz hale getirmeye imkân veren 'kill switch' (öldürme anahtarı) özelliğini gündeme getirdi. 

Donald Trump yönetiminin Ukrayna'ya reva gördüğü muamele sonrası, Amerikan sistemleri konusunda aynı şeyin kendi başlarına da gelebileceğinden ürken devletler daha önce verilmiş F-35 siparişlerini iptal etmeyi tartışıyor. Kanada'nın 19 milyar dolar karşılığında 88 adet uçak siparişi bulunurken, Almanya'nın ise 8,3 milyar avro karşılığında 35 adet hayalet uçak için sözleşmesi bulunuyor. 

Envanterindeki F-16'ları yakın gelecekte F-35'lerle değiştirmeyi tasarlayan bir ülke daha bu planı büyük ölçüde rafa kaldırdı. Bir süredir F-35 siparişi için hazırlık yürüten Portekiz'de hükümet, ABD dış politikasındaki değişim nedeniyle F-35 satın alımını yeniden değerlendirdiklerini duyurdu. 

ABD'NİN TAVRI YENİDEN DÜŞÜNMEMİZİ SAĞLADI

Publico gazetesine bir röportaj veren Portekiz Savunma Bakanı Nuno Melo, F-35 satın alım planını hayata geçirip geçirmeyeceğine ilişkin bir soruya şu cevabı verdi:

"F-16'lar kullanım ömürlerinin sonuna geldi ve onları değiştirmeyi düşünmemiz gerekecek. Ancak seçimlerimizde jeopolitik ortamı da hesaba katmalıyız. ABD'nin NATO içinde ve uluslararası jeostratejik düzeydeki son tavrı, bizim için en iyi seçenekleri yeniden düşünmemizi sağlamalı. Çünkü müttefiklerimizin öngörülebilir olması gerekiyor. 

Her koşulda bu müttefikimizin bizim tarafımızda olacağına inanmalıyız. Özellikle Avrupa bağlamında ve bu seçeneklerin Portekiz ekonomisine sağlayabileceği getiriyi de göz önünde bulundurarak dikkate alınması gereken birkaç seçenek var. 

Dünya çok değişti. ABD'nin NATO ve dünyaya dair bir pozisyonu var. Avrupa ve tabii ki Portekiz bunu dikkat alıyor. On yıllardır her zaman öngörülebilir olan bu müttefikimiz uçağın (F-35) her türlü senaryoda operasyonel olmasını ve kullanılmasını sağlamakla ilgili kullanım, bakım, bileşenler ve her şey için kısıtlamalar getirebilir."

5,5 MİLYAR DOLARLIK SİPARİŞ VERECEKLERDİ

Geçtiğimiz yıl Portekiz Hava Kuvvetleri Komutanı Joao Cartaxo Alves, F-35'e geçiş sürecinin başlatıldığını belirtmiş, ABD uçaklarını satın alma sürecinin 20 yıl boyunca devam edeceğini ve yaklaşık 5,5 milyar dolara mâl olacağını kaydetmişti. Portekiz ordu envanterinde şu anda 28 adet F-16 savaş uçağı bulunuyor. 

Hava Kuvvetleri Komutanı Alves'in "Alacağız" demesine rağmen Portekiz hükümeti F-35'ler için henüz resmî bir başvuruda bulunmamıştı.

Mevcut tablo, Portekiz hükümetinin F-35 alımından tamamıyla vazgeçmek üzere olduğunu ve Avrupalı uçaklara yöneldiğini gösteriyor. Lizbon basını mevcut seçeneklerin Eurofighter Typhoon, Dassault Rafale ve Saab-39 Gripen olduğunu hatırlatıyor. 

Savunma Bakanı Nuno Melo, Fransız Rafale uçaklarını satın almayı düşünüp düşünmediği sorusunu "Bu tartışmayı burada yapmayacağım" diyerek geçiştirdi. Portekiz'in artık F-35'ler için Lockheed Martin şirketine sipariş vermesi beklenmiyor.