Nedeni belirlenemeyen sorunlar, motor arızası, performans problemi ve ABD'ye doğrudan bağımlılık gibi nedenlerle pek çok ülkede soru işareti oluşturan F-35 savaş uçakları karıştığı kazalarla gündemden düşmüyor.
ABD'li Lockheed Martin şirketi tarafından üretilen ve dünyanın en pahalı savaş uçağı olarak gösterilen F-35, muharebe alanındaki başarılarıyla değil sorunlarıyla hep gündemde. ABD Hava Kuvvetleri yetkililerinin bile 'başarısız' bulduğu uçaklara ilişkin basına yansıyan 'kaza' listesi şöyle oluştu:
23 HAZİRAN 2014 - FLORIDA/ABD
Eglin Hava Üssü'nde yaşanan kazada bir adet F-35A avcı uçağı kalkışa hazırlanırken motorunda yaşanan sorun nedeniyle kullanılamaz hale geldi. Motorun yanmasının sebep olduğu kazada pilot kalkış öncesinde uçağı tahliye etti.
28 EYLÜL 2018 - GÜNEY KAROLINA/ABD
Beaufort Hava Üssü civarında uçuş yapan F-35B avcı uçağı motor sorunu nedeniyle düştü. Uçağın pilotu paraşütle atlayıp olaydan sağ kurtuldu.
9 NİSAN 2019 - JAPONYA
Pasifik Okyanusu'nda uçuş yapan bir adet F-35A avcı uçağı pilotun uçuş sırasında basınca dayanamaması sebebiyle düştü. Olayda pilot hayatını kaybetti
19 MAYIS 2020 - FLORIDA/ABD
Eglin Hava Üssü'nde yaşanan kazada bir adet F-35A avcı uçağı düştü. Teknik aksaklıktan dolayı düşen uçaktan pilot, paraşütle atlayarak kurtuldu.
29 EYLÜL 2020 - KALİFORNİYA/ABD
ABD Deniz Kuvvetleri'ne bağlı bir adet F-35B savaş uçağı bir KC-130J tanker uçağı ile havada yakıt ikmali sırasında çarpıştı. Uçaklar Donanma Hava Tesis yakınlarında düştü. Mürettebatlar kazadan sağ kurtuldu.
26 MART 2021 - ARİZONA/ABD
ABD Deniz Piyadeleri'ne ait F-35B savaş uçağı, Yuma Deniz Piyadeleri Hava İstasyonu'nda yakın hava destek görevi sırasında hasar alarak acil iniş yaptı. Olayda herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
18 KASIM 2021 - AKDENİZ/MISIR AÇIKLARI
HMS Queen Elizabeth uçak gemisinde görev yapan F-35B, gemiden kalkmak üzereyken motorundaki arıza sonrası düştü. Görevlilerin motoru yağmurdan koruyan aparatı uçuş öncesi kaldırmayı unuttukları iddia edildi. Pilot ise fırlatma koltuğunu kullanarak uçaktan denize atladı.
5 OCAK 2022 - GÜNEY KORE
Seosan Hava Üssü'nde eğitim uçuşu yapan F-35A avcı uçağı aviyonik sistenlerinde sorun çıkması nedeniyle gövde üzerine zorunlu iniş yaptı. Pilot kazadan sağ kurtulurken Güney Kore, envanterinde bulunun 30 adet F-35 savaş uçağının uçuş izinlerini iptal etti.
KAAN'a TULGAR geliyor! F-35'teki muadilinin değeri dudak uçuklattı
TÜRK PİLOTLAR BUNLARI SÖYLEMİŞTİ
Ömrü hava operasyonlarında geçmiş savaş pilotu emekli generallerin hemen hepsi de Türkiye'nin F-35 satın almasının sakıncalarına dikkat çekiyordu. Havacı generallerin dikkat çektiği zafiyetler özetle şöyleydi:
- 2001 yılında imalatına başlanan F-35 o kadar çok teknik problemler yarattı ki, ilk uçak ancak 10 yıl sonra tamamlanabildi. Uçakla ilgili pek çok soru işareti var.
- Tek motorlu olduğundan ötürü diğer 5. nesil çift moturlu uçaklara kıyasla harekât yarıçapı yarı yarıya daha az.
- Radar izini azaltmak için tüm silahların gövde içerisinde bulunduğu uçak, tek motordan dolayı kalın ve şişkin. Hantal bir yapıda, manevra kabiliyeti de az.
- Sürati, dönüş yarıçapı, G kuvveti ve tırmanış takati düşük.
- Harekât mesafesini uzatmak amacıyla yakıt tankı takılsa ‘görünmezlik’ efsanesi çöpe gidiyor.
- Ses üstü uçuşlar sırasında motorunda birçok problem meydana geldiği raporlandı.
- Toplamda 1,5 trilyon dolarlık F-35 projesi bir ‘küresel saadet zinciri’ girişimidir.
- Savaş uçakları konusunda büyük oranda ABD’ye bağımlı durumdaki Türk Hava Kuvvetleri, F-35’le birlikte yüzde 100 bağımlı hale gelecekti. Uçakta ne vakit sorun olsa ABD’ye dönüp destek bekleyecektik.
- Parçaların tedariği zaten sorunlu. ABD bile kendi envanterindeki F-35’lerin yüzde 30’unu bu problemlerden ötürü havalandıramıyor.
- F-35’e ait her bilgi, ALIS (Autonomic Logistics Information System) adlı ağ üzerinden ABD’ye gidiyor. Bu uçaklarla gizli bir operasyon yapmak imkansız.
- Uçağın beyni niteliğindeki ALIS’in kaynak kodları sadece İsrail’e verildi. Kendi uçaklarındaki yazılımı özelleştiren Tel Aviv, diğer ülkelerin F-35’lerini rahatlıkla ‘hack’leyebilir.
- F-35 problemli doğmuştur, problemli olarak kalacaktır. Projeden dışlanmamızla birlikte Türkiye büyük bir yükten kurtulmuştur.
