Mısır'la ortak yolcu uçağı mı? TUSAŞ anlaşma imzaladı, gözler oraya çevrildi

2013 yılındaki kanlı darbeden 10 yıl sonra Türkiye'nin normalleşme adımları attığı Mısır'la ilişkiler gelişmeye devam ediyor. Geçtiğimiz hafta Kahire'de düzenlenen savunma fuarı EDEX-2023'te iki ülkeyi birbirine daha da yakınlaştıracak imzalar atıldı. 

Fuara katılan firmalardan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ/TAI), Mısır devletine bağlı Arap Sanayileşme Örgütü (AOI) ile 'niyet anlaşması' imzaladı. AOI'ya bağlı Helwan Uçak Fabrikası ile TUSAŞ'ın ikili işbirliğine gitme kararı alması, dikkatleri bir anda Kahire'deki anlaşmanın detaylarına çevirdi. 

TUSAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İbrahim Uslan (soldan ikinci) ve TUSAŞ Danışmanı Dr. Halil Tokel (solda) Mısırlı yetkililerle anlaşma imzaladı.

Afrika odaklı savunma haberleriyle tanınan Military Africa adlı internet gazetesi, Türkiye ile Mısır arasındaki bu anlaşmaya dikkat çeken bir analize imza attı. Habere göre anlaşma, havacılık-savunma alanlarında ikili işbirliğini geliştirmeyi, ortak projeler üretip teknoloji transferi yapabilmek için potansiyel fırsatlar araştırmayı hedefliyor. 

MISIRLI FİRMANIN ÜRETİM PORTFÖYÜ

Mısır'ın en büyük sanayi kuruluşu olarak gösterilen AOI, hem Mısır Hava Kuvvetleri hem de sivil havacılık sektörü için uçak üretim ve montajı alanında uzun bir geçmişe sahip. 1950 yılında Kahire'nin güneyindeki Helwan'da kurulan uçak fabrikasında HA-200 El-Kahire adlı ses altı eğitim uçağı ve HA-300 süpersonik savaş uçağı prototipinin yanında Alpha Jet, Tucano, K-8E gibi farklı türde eğitim uçaklarının üretimini gerçekleştiriyor. 

Mısır'da AOI üretim tesislerinden biri 

Çin'in Hongdu JL-8 model uçağın Mısır versiyonu olan Karakurum-8/K-8 birçok ülkeye de ihraç ediliyor. AOI aynı zamanda Fransız Dassault ve SAGEM için uçak parçaları üretiyor. 

Mısır devletine ait AOI bünyesinde, 1960'larda Almanya desteğiyle kurulmuş bir de motor fabrikası bulunuyor. Bu fabrikada şimdiye dek Snecma Atar 09C, T56, CT64, PD6-25, Larzac 04, R-13 ve R-25 kodlarıyla bilinen motor ve gaz türbinleri üretildi. Alman Bosch GmbH fabrikası için yakıt enjektörleri de imâl eden fabrikada Knorr-Bremse havalı fren sistemleri ve Pandrol için ray sabitlere klipleri de üretiliyor. 

HA-300 uçağı Helwan uçak fabrikasında imâl edildi.

Geniş bir yelpazede ürün portföyü bulunan Mısır fabrikasında topçu sistemleri, tank ve uçaksavarların yanısıra Misr ile AK-47 uyumlu mühimmat üretimi de gerçekleştiriliyor. 

EDEX fuarına ANKA, AKSUNGUR, HÜRKUŞ, HÜRJET, ATAK-2, T129 ATAK, Milli Muharip Uçak KAAN ve çeşitli uydu sistemlerinin maketleriyle katılan TUSAŞ'ın AOI ile imzaladığı anlaşma, iki kurumun küresel pazara ürün ortaya koymak için güçlerini birleştirme iradesini yansıtıyor. 

YOLCU UÇAĞI ÜRETİM PROJESİ

TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil'in bir sivil havacılık projesi olan 'bölgesel yolcu uçağı' geliştirme hedefi biliniyor. EDEX fuarına TUSAŞ'ı temsilen katılan isimlerden TUSAŞ Genel Müdür Danışmanı Dr. Halil Tokel tarafından dile getirilen ifadeler, Mısır'la Türkiye'nin ortak yolcu uçağı geliştirme hedefi üzerinde anlaşmış olabileceği iddialarına yol açtı.

7 Aralık'ta Kahire'deki fuarın bitimi sonrası Yunus Emre Enstitüsü kursiyerleriyle buluşan Tokel şunları söyledi:

"D-8 ülkeleri ile başlangıç adımı atılmıştı. 52 proje önermiştik. Bunlardan biri yolcu uçağının üretim projesiydi. Bakınız Mısır’da çok kıymetli mühendislerimiz var mı? Var.. Pakistan’da var mı? Var. Endonezya’da var mı? Var. Demek ki bunları koordine ederek toparlayarak biz de dünyaya medeniyetin en kıymetli teknoloji ürünlerini tasarlayıp üretebiliriz. 

Gönül coğrafyamızda var olan potansiyel ve beyin güçlerini birleştirirsek imkânsızı gerçekleştirebiliriz. İşte bu çerçevede bugün protokol imzaladık. Bu protokol çerçevesinde Mısır’ın uçak fabrikası Türkiye’deki muadil kurumuyla görüşecek, kendi aralarında ortak çalışmalar yapılacak."