Mahmut Akşit'ten KAAN motoru hakkında çarpıcı sözler: Personel sayısını 10 katına çıkarsak da...

Son 11 yılda Türkiye'ye 12 adet millî, bir adet de yerli havacılık motoru kazandıran TUSAŞ Motor Sanayii/TEI gözünü teknolojinin zirve noktası olan 5. nesil uçak motoruna dikti. Millî Muharip Uçak KAAN'a güç verecek TF35000/TF36000 motoruna dair her gelişme kamuoyunda merak uyandırıyor. 

TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit, KAAN motoruna giden yoldaki her adımın sabırla beklenmesi gerektiğinin altını çizdi, meselenin sadece para ve personel olmadığını vurguladı. ShiftDelete adlı Youtube kanalında yayınlanan demecinde Prof. Akşit şunları söyledi:

"TS1400 motorunu 6 yılda bitirip uçurduk. Arama motorlarına girip bakın, dünyada 8 yıldan önce uçurulabilen helikopter motoru yok. Herkes her şey hemen olsun bitsin istiyor ama bazı şeyleri personel sayısını 10 katına çıkarsanız da yapamazsınız. Sırayla yapmanız gereken şeyler var. Birini bitireceksiniz, onun sonucuna göre ötekini kurgulayacaksınız. 

'Bunu ben önceden yapayım...' Böyle bir şey yok. Öncekinin sonucunu görmemiz lazım. Sıralı işlemler var. O bakımdan yapabildiğimiz kadar hızlı yapıyoruz. Biraz daha sabırlı olmak gerekiyor. 

Bir örnek vereyim; Eurojet, Avrupa Birliği'nin ortak Eurofighter uçağının motoru. 4-5 tane firma beraber geliştirdiler. Hem de 100 yıllık motor şirketleri bunlar, yani daha önce yaptıkları motorlar var. Buna rağmen işleri bölüşüp ortaklaşa bitirebildiler. Motorun tamamlanması buna rağmen 17 yıl sürmüş. 

Biz şimdi demiyoruz ki, tabii ki TF10000'i 17 yılda yapacağız. TF6000 motorunu çalıştırmamız, proje başlangıcından itibaren 3,5 yıl falandır. Çok hızlı gidiyoruz. Ama uçuşa hazır hale getirmek için de bir süre lazım tabii." 

KIZILELMA ile ANKA-3'e güç verecek TF6000 motoru ve TEI Genel Müdürü Mahmut Akşit

KOLAY BİR ÇÖZÜMÜ OLSA BÜTÜN DEVLETLER YAPARDI

"Mesele tek bir şeyden ibaret olsa, gidersin devletten (kaynak) istersin hemen çözülür. Öyle olmadığı için kolay bir çözümü yok. Kolay bir çözümü olsa bütün devletler yapardı bunu. Her bir şeyi teker teker çözmeniz lazım. 

Bir örnek verelim; jet motorunun düzgünce çalışabilmesi için birden çok non-lineer problemin en az stabil bölgede tek noktada çalışacak şekilde bir araya getirilmesi lazım. Bu şeye benziyor; ters bir parabol düşünün; üst kısımda bir bilyeyi sabit tutmaya çalışıyorsunuz. 

Bilyenin durabileceği tek nokta var, tam tepesi... Azıcık sağda, azıcık solda olsa orada tutamazsınız. Bunu yaptığınız zaman başardınız. Hemen yanındaki proses de aynı şekilde... Birden çok şeyi uygun şekilde çalıştırdığınızda çalışıyor. Kolay bir iş değil. 

Parasal sıkıntılar da var. Sağolsun 20 yıldır Sayın Cumhurbaşkanımız ciddi destek veriyor, hem siyasi hem maddî... Ama devletimizin imkânları da belli. Deprem olmuş, depremzedelere vereceği parayı tutup bize mi verecek? Tabii ki olmaz. İnsanlar sokakta yaşıyor. Hayatın gerçekleri var." 

NİKEL ALAŞIMINI BEN YARI FİYATINA ALMIYORUM Kİ...

"Bize dediler ki, "GÖKBEY'in ilk uçuşuna niçin bizim motor yetişmedi?" Çünkü motor projesi helikopter projesinden 5 yıl sonra başladı. Helikopter projesi 2012'de motor ise 2017'de başladı. Benim ilk helikoptere yetiştirme şansım var mı? Yok. 

"Niye ikisi beraber başlamadı?" Çünkü ikisi de milyarlarca dolar. Yani motor işi 5-10 milyon dolar olsa hemen yapalım. Büyük paralar yani, milyarlarca dolar. Aynı anda hepsini yapayım derseniz devletin bütçesinde bir şey kalmaz. 

İthal motorla uçak yap, sonra ona büyük parayı harcadıktan sonra bütçe rahatlayınca buraya (motora) bütçe ayır. Bu işler böyle gidiyor. Devletin hepsine aynı anda kaynak ayırması çok zor. 

Millî Muharip Uçak motoru gibi bir motor, uluslararası standartta, F-35 motoruna girin bakın, 10 milyar dolar civarında bir bütçesi var. Biz o kadar paraya yaparız demiyoruz. O kadar zaman da lazım demiyoruz ama bazı şeylerden de kaçınamıyorsunuz. Yani nikel alaşımın fiyatı, ABD'liler de piyasadan nikel alıyor ben de alıyorum, nikelin fiyatını yarı yarıya ucuza alamıyorum ki.

En fazla işcilik... Türkiye'de işçilik daha ucuz mesela... Ama bu yüzde 30-40 fark ettirmiyor, yüzde 10 civarında bir şey. Yarı fiyatına yaptım desen bu 10 milyar kalkıp da 2 milyara düşmez."