Fransa ile Almanya'nın 'Türkiye' kavgası: Denizaltı teknolojisini satıp yeni rakipler çıkarttınız!

Avrupa'da denizaltı yapımının iki önemli ülkesi Almanya ile Fransa, 'teknoloji transferi' suçlamasıyla karşı karşıya geldi. Fransız Naval Group yöneticisi Guillaume Rochard, Alman savunma devi ThyssenKrupp Marine Systems'i (TKMS) denizaltı pazarına yeni oyuncular sokmakla suçladı. 

TKMS'nin 'yeni rakipler yaratmakta şampiyon' olduğunu ileri süren Rochard, "Şu anda denizaltı ihracat pazarında varlık gösteren iki ülkeye, Türkiye ve Güney Kore'ye son derece önemli teknoloji transferi yaptılar" dedi. 

Naval Group'un uluslararası alanda yeni oyuncuların ortaya çıkmaması için teknoloji transferi konusunda 'çok dikkatli' olduğunu söyleyen Rochard, buna karşılık Alman rakipleri TKMS'nin aynı yaklaşımı benimsemediğini ileri sürdü. 

REİS, MİLDEN, STM500, TS1700, TRANÇA...

Havadan bağımsız tahrik sistemli (AIP) REİS sınıfı denizaltıları Alman TKMS ortaklığıyla inşa eden Türkiye'nin daha sonra Millî Denizaltı (MİLDEN) inşasına başlamış olması Fransızları rahatsız etmiş görünüyor. 

6 adetlik denizaltı grubunun ilk üyesi TCG PİRİREİS, Ağustos 2024'te Deniz Kuvvetleri Komutanlığı envanterine alınarak görevine başlamıştı. 2029 yılına dek REİS sınıfı 5 denizaltının daha Gölcük Tersanesi'nde üretilerek hizmete alınması hedefleniyor. 

REİS sınıfı denizaltıların üçüncüsü TCG MURATREİS, Haziran 2024'te Gölcük Tersanesi'nde yüzer havuza alınmıştı.

Yüzde 80 yerlilik oranıyla üretilen REİS sınıfı denizaltılarda Alman TKMS'nin hangi kritik teknolojileri transfer ettiği bilinmiyor. Ancak Türk savunma endüstrisi, REİS sınıfının devamı mahiyetinde tamamen millî olarak tasarlanan MİLDEN denizaltısının üretimine Ocak 2025 itibariyle başladı.

Aynı zamanda savunma firması STM, özgün tasarım mini denizaltı STM500'ün inşasını özkaynaklarıyla sürdürüyor. Firmanın STM500 haricinde TS1700 adlı bir denizaltı projesi daha bulunuyor. Pakistan donanmasının işlettiği Agosta 90B sınıfı Fransız yapımı denizaltılar da Fransızlar tarafından değil, STM mühendislerince modernize edildi. 

Bunun yanında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesindeki DATUM (Denizaltı Teknolojileri ve Uygulamalı Mühendislik A.Ş.) firmasınca tasarlanan mini denizaltı TRANÇA'nın yakında seyir testlerine başlaması bekleniyor. 

ALMAN TYSSENKRUPP'TAN FRANSIZLARA CEVAP

Denizaltı üretimi konusunda uluslararası pazarda önemli bir oyuncu olarak ortaya çıkan Türkiye, Fransızlara göre bu yeteneği 'Almanlar sayesinde' elde etti. 

Fransız rakibinin suçlamasına Amerikan savunma yayını Defense News aracılığıyla cevap veren Alman firma, denizaltı teknolojisinin sorumsuzca paylaşıldığı iddialarını reddederek "Şirketimizin politikaları denizcilik sektöründe sorumlu teknoloji transferi için ölçüt oluşturmuştur" ifadesini kullandı. 

Tüm satışlarda fikrî mülkiyet haklarının güvence altına alındığını dile getiren TKMS, gizli nitelikte olması nedeniyle belirli projeler hakkında yorum yapmayacaklarını kaydetti. 

TKMS, "Her türlü teknoloji transferinin dayandığı ihracat anlaşması, ilgili kontrol düzenlemesinde açıkça tanımlanmıştır. Biz ThlyssenKrupp Marine Systems'de her zaman buna tam uyum içinde hareket ediyoruz" açıklaması yaptı. 

TÜRKİYE VE GÜNEY KORE DENİZALTI PAZARINA GİRİNCE...

ThyssenKrupp, REİS sınıfı denizaltılardan önce Güney Koreli Hyundai Heavy Industries ve Hanwha Ocean tarafından inşa edilen Tip-214 denizaltılarının tasarımı ve ana bileşenlerini sağlamıştı. Güney Kore bu şekilde imâl edilen 2 adet denizaltıyı 2008 yılında hizmete soktu. 

Sonraki yıllarda Güney Kore denizaltı ihracatında önemli hamleler yaptı. Seul yönetimi, Endonezya donanması için 6 adet denizaltı inşa etti. Uluslararası pazar için orta sınıf denizaltılar da üretmekte olan Güney Kore, aynı zamanda nükleer tahrik sistemli denizaltı üretmeyi hedefliyor. 

Türkiye ise denizaltı ihracatçısı olmaya en uygun adaylardan biri olarak göze çarpıyor. Bu durum uluslararası arenada hem Alman-Fransız pazarının daralmasına hem de müşterilerin bu ülkelerle daha sıkı pazarlık etmesine neden oluyor. 

Fransız Naval Group denizaltı üretiminde önemli oyunculardan biri durumunda

Fransız silahlanma müdürlüğü DGA'nın başkanı Alexandre Lahousse, müşterilerin artık daha fazla teknoloji transferi ve daha uygun maliyet talep ettiğinden yakındı. 

Paris'te savunma sektörünün yuvarlak masa toplantısında Lahousse, "Paylaşımların savunma sanayii politikamıza aykırı olmamasını nasıl sağlayacağız? Bu, sektörle diyalog meselesidir. Artık tüm kritik becerilerimizi korumaya çalışacağız. Bunlara ilişkin daha çok kırmızı çizgilerimizi olacak. Teknoloji paylaşımını kısıtlayacağız. Ancak bu iyi bir amaç için; stratejik özerkliğimizi korumak için..." şeklinde konuştu.