Fiyatları zamlayan stokçular batıyor: Depodaki ürünler ellerinde kaldı

Fiyatları zamlayan stokçular batıyor: Depodaki ürünler ellerinde kaldı

“Dolar uçacak, fiyatlar artacak” diye A'dan Z'ye hemen hemen her ürünü stoklayan toptancı ve marketler, şimdi depodaki ürünlerini bile satamaz hale geldi.

Ekonomi yönetimi, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in önderliğinde sıkı tedbirlerle enflasyonu dizginlemeye çalışıyor. Dolar uzun süredir 33 TL bandında. Birçok sektörde fiyatlar durağan hale geldi. Bu tablo en çok stokçuları vurdu. Türkiye’nin 81 ilinde 100 bin esnafa hizmet veren pazar yeri platformu ToptanTR CEO’su Sezgin Şener piyasalarda yaşananları özetledi.

''Piyasada fiyat artışlarını ya da düşüşlerini en hızlı biz hissederiz.'' diyen Şener, ''Çünkü, un, şeker, çay, tıraş bıçağı, yara bandı, kırtasiye ürünü; ne ararsanız satıyoruz. Tabii her ürünün bir fiyat endeksi var. Mesela çayın kilosu 100 lira diyelim. Toptancının elinde 10 ton çay var. Daha önceden 100 liralık çaya 95 lira fiyat verdiğinizde çok hızlı bir şekilde satılırdı. Şimdi bırakın 90 lira fiyat vermeyi 75-80 lira diyorsunuz, alan yok. Çünkü piyasada para yok. Oysa firmanın o ürünü satıp, tahsilat yapıp çekini ödemesi gerekiyor.'' ifadelerini kullandı.

''STOKÇULAR FİYAT KIRMAK ZORUNDA KALDI''

Stokçuların fiyat kırmak zorunda kaldığını belirten Şener, ''Bu süreçte yüksek faizlerden dolayı para da bulunmuyor. Evi, arabayı satmak istiyor ama nakde çevirmesi zaman alıyor. O zaman ne yapıyor? Stokundaki ürünü düşük fiyata satıp nakde çeviriyor. Yani fiyat kırmak zorunda kalıyor. Firmalar şu an stoktaki ürünleri satışa çıkarmaya başladı. İlginçtir ki firmalar hâlâ liste fiyatlarını artırıyor. İndirimleri ise el altından yapıyorlar. Temmuz ayında bize geçilen listelerde birçok ürünün fiyatına yüzde 20 zam oldu. Ancak dediğimiz gibi siz 100 liralık bir su almak istediğinizde el altından 60 liraya veren de 90 liraya veren de var. Bu durum emlak sektörü için de geçerli. Firma 10 milyon liralık daireyi el altından 7 milyon liraya satıyor. İfşa olmamak için emlakçıyla ilan vermiyor. Yakınlarındakilerine, eşe dosta 10 milyon liralık evi 7 milyon liraya bırakıyor.'' dedi.

''ZARAR ETMEYE BAŞLADILAR''

Piyasalarda yaşanan bu durumda firmaların da payı olduğunu dile getiren Şener “Son iki yıldır fiyatlar sürekli arttığı için devamlı stok yapıldı. Üretici, toptancı, bayiler ve marketler.. Hepsi bu süreçte stok yaptı. Stok yapmakla kalmadı, dolar kuru 33 lira iken ürünün fiyatını yıl sonu hedefi olan 37-38 liraya göre belirledi. Yani daha dolar kuru artmadan fiyatları zamladılar. Dolar kuru uzun zaman stabil kalınca, elektriğe yüzde 38 zam gelince,  gaza zam gelince bu defa maliyetler arttı. Şu an zarar etmeye başladılar” ifadelerin i kullandı.

''FİRMALAR BATMAYA BAŞLADI''

Fiyat artışlarındaki zincirin ilk defa bozulduğuna dikkati çeken Şener, şunları kaydetti;

“Firmalar iki yıldır fiyatları artırıyordu. Piyasalarda fiyatlandırma sistemi bozuktu ancak firmalar ayakta kalıyordu. Özellikle son iki ayda toptancı firmalar batmaya başladı. Bursa’da batan büyük toptancılar var. Aynı durum İstanbul, İzmir ve Antep’teki toptancılar için de geçerli. Bazı marketler borçlarını ödeyemez duruma geldi. Bu durumu yıl sonuna kadar daha fazla hissedeceğiz” 

 

HERKES FEDAKARLIK ETMELİ

Sezgin Şener, hem işletmelerin hem de firmaların bu süreçte fedakârlık etmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti: Mesela elektriğe haziran ayında yüzde 38 zam yapıldı. Zam oranında yıl sonu enflasyon hedefi olan yüzde 38 baz alındı. Sonuç olarak elektrik ve gaza yapılan zamlarda da önden yükleme yapıldı. Sen enerjiye yüzde 38 zam yaparsan sanayicinin eli ayağı dolaşıyor. O zaman devlet de yüzde 38 zammı yıla yaymalı. Ayrıca şu an ihracatçı düşük kur sebebiyle zor durumda” dedi.

Avatar
Recep KIYATSIL