Cumhuriyet Gazetesi sahibi kimdir?

Yayın hayatına 1924 yılında başlayan Cumhuriyet Gazetesi, aslen Cumhuriyet Vakfı’na aittir. Peki, Cumhuriyet Gazetesi’ni kim kurdu? Cumhuriyet Gazetesi hakkında merak edilen soruların cevapları haberimizin devamında…

CUMHURİYET GAZETESİNİN TARİHİ

1924 yılında yayınlanan Cumhuriyet Gazetesi’nin isim babası Mustafa Kemal Atatürk’tür. O zamanlarda Kurtuluş Savaşı’na destek veren ilk gazete olan Yeni Gün’ü yayınlayan Yunus Nadi, 7 Mayıs 1924 tarihinde Cumhuriyet’i iki ortağı Nebizâde Hamdi ve Zekeriya Sertel ile birlikte -günümüzde Pembe Konak adıyla anılan- eski İttihat ve Terakki Fırkası Genel Merkez binasında kurdu ve gazeteyi yönetmesi için Zekeriya Sertel’i görevlendirdi. Hüseyin Cahit (Yalçın)’in Tanin'i, Velid Ebüzziya’nın Tasvir-i Efkâr'ı ve Ahmet Emin (Yalman)’ın Vatan'ına karşı yayına başlayan gazete, o dönemin 1 milyon nüfusuna karşın 7 bin adet satılıyordu. Gazetenin adının altında Türkçe yevmi gazete, idare yeri İstanbul, Cağaloğlu yazıyordu. İlk sayıda Yunus Nadi’nin sunuşu ve Mustafa Kemal ile yaptığı röportaj vardı. Baskı, elle dizilip rotatiflenirdi. İlk kez 1930’da linotip baskıyla beraber resimlerle yayımlandı. Gazetenin başlığının yazı tipi günümüze kadar oldukça az düzeyde değiştirildi. Yazı tipinde olan değişiklikte sadece u harfiyle t harfinde küçük değişiklikler yapıldı. Reklamlara Latin alfabesine geçişle 1928’de çağdaşlaşma hâkim oldu. 1930’da küçük ilan yayımlarına başladı. Aynı yıl ilk renkli ilanı aldı ve ilk renkli fotoğrafı yayımladı. Fotoğrafçılar Namık Görgüç, Selahattin Giz idi. Gazetenin dağıtımını 1934’e kadar Artin Efendi üstlendi. Ayrıca posta yolu ile de gazete gönderme sistemleri vardı. O süre içerisinde basın İstanbul’da toplanmıştı. Dağıtım ulusal çapta olmadığı için bir günün gazetesi Eskişehir’den sonra ertesi gün elde olurdu. Ankara’dan sonra ise bir haftalık gazete okunurdu.

CUMHURİYET GAZETESİ YAZARLARI KİMDİR?

Yunus Nadi 1924’ten 1945’e kadar başyazardı; bazen Zekeriya Sertel, Yakup Kadri, Abidin Daver, M. Nermi, Şükrü Kaya da başyazı yazdı. Yunus Nadi’den sonra 1991’e kadar gazetenin başyazarı oğlu Nadir Nadi Abalıoğlu oldu, diğer oğlu Doğan Nadi Abalıoğlu ise fıkra yazıyordu. İlk sayılarda yazarlar; Ziya Gökalp, Aka Gündüz, Hasan Bedreddin, Reşat Ekrem Koçu, Ahmet Rasim, Peyami Safa, Ahmet Refik, İsmail Habip, Abidin Daver, Cenap Şahabettin, Vedat Nedim, Halit Ziya, Cevat Fehmi Başkut, Mümtaz Faik, Fuad Köprülü, Halit Fahri idi. 1928’den sonra ilk sayfada Ramiz karikatürü yer aldı. İkinci sayfa bilim adamlarının yazılarına ayrılmıştı ve bu gelenek bozulmadı. Cumhuriyet Gazetesi aslında 8 sayfaydı fakat o dönem kayıt kıtlığından dolayı 4 sayfaya indirildi. 10 yıl sonra tirajı 25 bine, 1939’da 62 bine çıktı.

İlk kapatılma 29 Ekim 1934’te 10 gün süreyle gerçekleşmişti. 1940’da hükümetin yayın politikasına aykırılıktan 90 gün kapalı kaldı. Okuyucuları tarafından CUMOK (Cumhuriyet Okurları) adında, bir sivil toplum hareketi kuruldu.