Donald Trump'ın politikalarına Elon Musk etkisi: Merkez bankası planı! Kaldırılacak mı?
Amerika'nın gelecekteki başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’a dönüşüyle birlikte ekonomik reformlara odaklanmayı planlıyor. Ancak şu an en çok konuşulan konu, Trump'ın değil, ülkenin merkez bankası olan Federal Reserve’in geleceği. Tesla CEO'su Elon Musk'ın, Trump'ın ekonomi politikalarına güçlü bir etki yapması bekleniyor ve Musk’ın merkez bankasıyla ilgili yaptığı açıklamalar, tartışmaları daha da alevlendirmiş durumda.
Amerika'da yıllardır süregelen bir tartışma konusu olan Federal Reserve’in varlığı, yeniden ısınmaya başladı. Utah Senatörü Mike Lee, geçtiğimiz günlerde "Fed'i sonlandıralım" şeklinde bir tweet atarak, Amerikan Merkez Bankası'nın sona erdirilmesi gerektiğini vurguladı. Lee'nin bu paylaşımına, Tesla'nın patronu Elon Musk'tan "100" emojisiyle onay gelmesi, gündemi daha da kızıştırdı. Musk, Lee'nin görüşünü desteklediğini belirterek, Trump'ın merkez bankasının işleyişini değiştirmeyi planladığına işaret etti.
Federal Reserve'in kaldırılmasına dair çağrılar, yeni değil. 2009 yılında eski Kongre Üyesi Ron Paul, "End the Fed" (Fed'i Bitir) adlı bir kitap yayınlamıştı. Geçtiğimiz yıl ise Kentucky Cumhuriyetçi Temsilcisi Thomas Massie ve Mike Lee, merkez bankasının görevlerini Hazine Bakanlığı'na devretmeyi amaçlayan yasa tasarıları sunmuştu. Ancak Trump, bu konuda net bir destek açıklamış değil. Yine de, merkez bankası politikalarının değiştirilmesi gerektiğini seçim kampanyasında dile getiren Trump, bu konuda daha güçlü adımlar atabilir.
TRUMP VE MERKEZ BANKASI’NIN BAĞIMSIZLIĞI
Amerikan Merkez Bankası'nın bağımsızlığı, son 70 yıldır fiyat istikrarı ve maksimum istihdam hedeflerini gerçekleştirmede kritik bir rol oynamıştı. Örneğin, son yıllarda alınan faiz artırımları ve enflasyonla mücadele önlemleri, kamuoyunda eleştirilen adımlar oldu. Ancak Trump, seçim kampanyasında, Federal Reserve'in alacağı faiz kararlarını şekillendirmek amacıyla Merkez Bankası yetkilileriyle görüşmek gerektiğini savunmuştu.
Trump, ilk başkanlık döneminde de Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell’ı hedef almış ve faiz oranlarının yüksek tutulmasını eleştirmişti. Başkan Trump, Powell’ı görevden alma yönünde tehditlerde bulunmuştu.
TRUMP'IN YASAL YETKİSİ SINIRLI MI?
Ancak Trump’ın, Merkez Bankası'nın bağımsızlığını değiştirme veya Başkanı'nı görevden alma konusunda yasal yetkisi olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Amerikan yasalarına göre, Merkez Bankası Başkanı yalnızca ciddi bir sebep olduğunda görevden alınabiliyor. Jerome Powell, geçtiğimiz hafta bu konuya dair yaptığı açıklamada, "Bu yasal olarak mümkün değil," diyerek, sadece politik farklılıklar nedeniyle Merkez Bankası Başkanı'nın görevden alınamayacağına işaret etti.
Trump, 2025'teki başkanlık görevine başlaması halinde, Senato’da Cumhuriyetçi çoğunluğu ele geçirmesiyle Merkez Bankası'nın bağımsızlığını yeniden test edebilir. Ancak, bu konuda atılacak adımların, Amerikan Yüksek Mahkemesi tarafından onaylanıp onaylanmayacağı hala belirsizliğini koruyor. Yüksek Mahkeme, bu yıl yaptığı bir davada, hükümetin bağımsız kurumlara müdahalesine karşı 7-2 karar vererek, bu tür kurumların işleyişinin devam etmesine onay verdi.
