Yandex Metrica
SON DAKİKA
Depreme dayanıklı bina için bu üçü şart! İşte Mimar Sinan'ın sırrı

Depreme dayanıklı bina için bu üçü şart! İşte Mimar Sinan'ın sırrı

Kahramanmaraş'ta yaşanan deprem felaketi sonrası hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Bu süreçte az, orta ve çok hasarlı binalar dışında hiç hasar almayan binaların sırrı ise merak ediliyor. İşte Mimar Sinan'dan miras kalan 3 teknik sır...

Gündem

14.03.2024, 16:39

Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler sonrası vatandaşlar evlerinin dayanıklılığını sorgulamaya başladı. 

Deprem bölgesinden çekilen yan yatmış veya devrilmiş binaların ardındaki problemler ise tartışma konusu oldu. 

ABB Başkan adayı Altınok'tan çalışanlara söz: 'Hiçbir işçimizin çoluğunun, çocuğunun... Haberi Görüntüle

İNŞAAT TEKNİKLERİ NELER? 

Yapıların inşa edildiği zeminin önemimin, arazi ve laboratuvar deneyleriyle başlayan süreç kapsamında anlatan İTÜ İnşaat Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep İyisan "Arazi ve laboratuvar incelemeleri sonrasında zeminin güvenle taşıyabileceği yük, yapı yükleri altında oluşabilecek ani ya da zamana bağlı oturma davranışı, öngörülebilecek depremler sırasında yapısal hasara neden olabilecek taşıma gücü kaybı, zemin büyütmesi ve sıvılaşma riski belirlenir" dedi. 

"Zemin davranış özellikleri belirlendikten sonra temel tasarımına geçilir ve uygun temel sistemi ile yapı inşa edilir" diyen Prof. Dr. İyisan, "Temel zemininin yapı yüklerini yeterli güvenlikte taşıyamadığı durumda veya oturmaların izin verilen sınırların üstünde olması durumunda derin temel veya uygun zemin iyileştirme yöntemlerine başvurulur." sözlerini kaydetti. 

31 MART YEREL SEÇİM SONUÇLARI |BURSA-GEMLİK ilçesi Belediye Başkanlığı seçim... Haberi Görüntüle

BAZI BİNALAR NEDEN YAN YATTI 

Farklı şekillerde yıkılan yapılarda zemin özelliklerinin dikkate alınmasının önemini vurgulayan Prof. Dr. Recep İyisan, bazı binaların göçmeden yan yatmasının birçok faktöre bağlı olabileceğini belirterek şunları söyledi:

Farklı şekillerde yıkılan yapılarda zemin özelliklerinin dikkate alınması önemli. Kolonları göçerek tüm katların üst üste gelerek göçen binalarda yapıya etki edecek deprem kuvvetlerini karşılayacak şekilde bir taşıyıcı sistem tasarımı yapılmadığı görülür. Yapı sahasındaki zemin özellikleri, zemine uygun temel sisteminin seçilmemesi, beton ve inşaat demiri kalitesi, kolon kiriş birleşimlerindeki zayıflık, alt katlarda kolon kesilmesi gibi faktörler göçmelere neden olur. Bazı binaların göçmeden yan yatmış olmasının zemin ve temel ilişkisinden kaynaklandığını söyleyebiliriz. Bu tip binalarda bodrum katı olmadığı ve temel gömülme derinliğinin çok az olduğu dikkat çekici. Yan yatmış binalarda bodrum katı olsaydı böyle bir devrilme olmayabilirdi.

Bakan Yerlikaya duyurdu: Seçimin güvenliği için tedbirlerimizi aldık Haberi Görüntüle

MİMAR SİNAN'IN TEMEL TEKNİKLERİ KULLANILIYOR 

Farklı zeminlerde kullanılan temel teknikleri yapıların depreme dayanıklılığı açısında önemli bir yere sahip olduğunu belirten Mimarlık Tarihçisi Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Mimar Sinan üzerinden örnek vererek şu sözleri kaydetti: 

Süleymaniye Camii gibi büyük kubbeli ve önemli yapılarda temeller derine inen geniş taş duvarlar şeklindedir. Köprü gibi akarsu üzerinde inşa edilen yapılarda ise ahşap kazıklar üzerine payandalarla desteklenen kargir (yığma yöntemi ile yapılan yapılar) temeller kullanılmıştır. Büyük taş bloklarını depremde yerlerinde kalabilmeleri, birbirine bağlayan kenetlerin sağlamlığına, sütun kaidelerini, başlıklarını altındaki ve üstündeki elemana tutturan zıvanaların varlığına bağlıdır. Mimar Sinan yapılarında temellerin sağlam zemine oturmalarını sağlamak yanında duvarları, sütunları, kubbeleri taşıyan ayakları, kemerleri birbirine bağlamış ve kubbeleri desteklemek için gerekli payanda, gergi sistemlerini kullanmıştır.

İSKİ'ye suç duyurusu! Kanalizasyon atıklarını denize döktüğü iddia edildi Haberi Görüntüle

MİMAR SİNAN'IN TEKNİKLERİ GÜNÜMÜZDE UYGULANABİLİR Mİ? 

Mimar Sinan'ın bu tekniklerinin günümüzde uygulanabilirliğine dair açıklama yapan Ahunbay şöyle konuştu: 

Kargir, yani yığma yapı yapmayı gerektiren bir durum olursa, eski sistemler kullanılabilir ancak günümüz teknikleri daha hızlı ve ekonomik çalışmaya olanak veriyor. Bugün kargir yapı sistemi yerine betonarme, çelik sistemleri yaygın olarak kullanılıyor. Yeni yapım sistemlerinin de güvenli tasarım kuralları, ayrıntıları var. Önemli olan mühendislerin yere, projeye uygun taşıyıcı sistemi seçip projelerini ona göre hazırlayıp uygulamasıdır.

İBB Başkan adayı Kurum: İstanbulluları yalanlardan tamamen kurtaracağız Haberi Görüntüle

İŞTE HAYATİ ÖNEME SAHİP 3 TEKNİK 

Mimar Sinan'dan asırlar sonra yeni yöntemlerle inşa edilen, büyük depremlere meydan okuyan yapılar ise başarılı bir teknoloji ve mühendisliğin ürünü. Depreme dayanıklı binalar inşa edilirken kullanılan bu teknolojiler arasında en konuşulan üç başlık da radye temel, sismik izolatör ve tünel kalıp. Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Ateş tüm detaylarıyla anlattı:

  • 1- RADYE TEMEL:  Bina tabanını tamamen temel sistemi olarak yapılmasıdır. Kolonlar arasında kirişlerle bağlanarak da yapılması halinde ‘kirişli radye temel’ olarak isimlendirilir. Temel sistemi seçilirken sondajlı zemin etüt raporuyla binadan temele aktarılan yüklere bağlı kalınır. Depreme dayanıklı yapı için sadece temel sisteminin sağlamlığı yeterli değil, üst yapının da depreme dayanıklı olarak inşa edilmesi ve yönetmeliklere bağlı kalınması da önemli. Ancak zemin de sıvılaşma olması halinde radye temel olması da yeterli değil. Bu durumda çeşitli (jet grout: yüksek basınç altında çimento su karışımının zemine enjeksiyonu ile kolon oluşturularak yapılan bir pekiştirme tekniği) yöntemlerle zemin iyileştirilmesi yapılması gerekiyor. Sağlam tabakanın derinde olması halinde ‘kazıklı radye temel’ yapılarak yapıdan gelen yükler derin temel sistemiyle daha derindeki ana kayaya iletilmeli. Jeoloji mühendislerinin iyi bir zemin etüt raporunu hazırlayarak inşaat mühendislerine sunmaları hayati öneme sahip.

  • 2- SİSMİK İZOLATÖR: 1990'lı yıllarda uygulanmaya başlanan modern izolatör sistemleri Türkiye’de de köprü ve binalarda kullanıldı. Bina temeli ile kolonlara arasına yerleştirilen bu izolatörler kauçuk esaslı ve sürtünmeli olarak imal ediliyor. Sağlık Bakanlığı hastane binalarında bu iki çeşidi de kullanıyor. Deprem yükünü azaltarak yapıya aktaran izolatörlerle inşa edilen hastane binaları son depremlerde hasar dahi almadı. Bu son depremlerde gerçek performanslarını yakından gördüğümüz sismik izolatörlerin deprem açısından kullanımlarının kaçınılmaz olduğunu gördük. İzolatörler yeni binalarda olduğu gibi eski binalarda da uygulanabiliyor. 1999'daki Gölcük Depremi'nden sonra Atatürk Havalimanı'nında bu sistem sonradan uygulandı. Her bir kolonun altına bir tane olacak şekilde yapıldığından kolon sayısı kadar izolatör yerleştirilebiliyor. Perde duvarlarda ise her bir perde boyuna bağlı olarak en az iki adet uygulanıyor. Maliyeti de binanın yapım maliyetinin yüzde 10 ila yüzde 15'ine ortalama olarak karşılık geliyor. Ancak yumuşak zeminlerde sistemin etkisi azalıyor. Birbirine bitişik binalara ise sonradan eklenemiyor.
  • 3- TÜNEL KALIP: Tünel kalıp sistemler betonarme perde duvar ve döşemelerden oluşuyor. Perde duvarlar yatay deprem kuvvetini karşılar. Betonarme sistemli binalarda ise düşey taşıyıcı eleman olarak kolon ve perdelerden oluşur. Aralarında ise bölme duvarlar vardır. Depremlerde bu duvarlar yeterli dayanıma sahip olmadıkları için hasar alır. Aksi halde deprem yükünü karşılamada betonarme taşıyıcı sisteme katkı sunarlar. TOKİ tarafından yapılan tünel kalıp sistemlere sahip binalarda denetimler iyi ve beton dayanımları da projede belirtilen değerlerde olduğu için daha başarılı oluyor. Bu denetimler tüm binalarda sağlanması halinde benzer başarılar elde edilir. Tünel kalıp sistemler beton ve çelik kullanımı açısından daha maliyetli oluyor.

Habere Tepki Ver

0

0

0

0

0

0

0

0


Loading