Milyon yıllık hikaye: Dinozor fosilleri neden en çok Kuzey Amerika'da bulunuyor?
Yaklaşık 230 milyon yıl öncesine uzanan dinozorların tarihi, bilim dünyası için hâlâ keşiflerle dolu bir serüven. İlk fosil izleri Güney Amerika’da görülmüş olsa da, bugün en çok dinozor fosili Kuzey Amerika kıtasında ortaya çıkarılıyor. Peki bu bölgenin bu kadar zengin fosil kaynağına sahip olmasının ardında ne var?
Dinozorlar, Triyas Dönemi’nde Pangea adı verilen süper kıtanın güney yarısı Gondwana bölgesinde ortaya çıktı. İlk izler, özellikle Arjantin ve Brezilya gibi ülkelerdeki kayaçlarda bulunmuştu. Ancak zamanla, dinozorlar kıtalar arasında büyük göç hareketleriyle yayılmaya başladı.
İKLİMSEL DEĞİŞİM KUZEYE GÖÇÜ TETİKLEDİ
Yaklaşık 214 milyon yıl önce, atmosferdeki karbondioksit seviyelerinde yaşanan düşüşle birlikte, dünyada iklim koşulları değişmeye başladı. Bu değişim, dinozorların önündeki iklimsel engelleri kaldırdı.
Bilim insanlarına göre dinozorların kuzey yarımküreye yayılması bu dönemde gerçekleşti. Greenland’da bulunan Plateosaurus fosilleri, bu büyük kuzey göçünün somut kanıtları arasında yer alıyor.
NEDEN KUZEY AMERİKA'DA FOSİL ÇOK?
Sanılanın aksine dinozorlar özellikle Kuzey Amerika’yı tercih etmedi. Ancak bu kıtada doğal koruma koşulları oldukça elverişliydi. Özellikle Batı İç Havzası bölgesinde yoğun volkanik faaliyetler, kayaçları kısa sürede kaplayan kül tabakaları oluşturdu. Bu da fosillerin bozulmadan korunmasını sağladı.
Ayrıca Colorado Platosu’nun yükselmesi, yarı kurak iklimin etkisiyle fosil tabakalarının yüzeye çıkmasına neden oldu. Bir başka etken de, Geç Kretase Dönemi’nde Kuzey Amerika’nın batısında yer alan Laramidia adlı ada kıtası, farklı dinozor türlerinin bir arada yaşamasına imkan tanıdı.
DİĞER KITALAR NEDEN GERİ PLANDA?
Avrupa, Güney Amerika ve Asya’da da dinozorlar yaşamış olsa da, bu kıtalarda aynı jeolojik ve iklimsel avantajlar oluşmadı. Toprak yapısı, erozyon, nem oranı ve fosil koruma kabiliyeti gibi etkenler nedeniyle fosillerin korunma oranı düşük kaldı.
Uzmanlara göre, bu durum dinozorların o bölgelerde daha az yaşadığı anlamına gelmiyor. Yalnızca fosil bulma ve koruma koşullarının Kuzey Amerika’ya göre daha sınırlı olmasıyla açıklanıyor.
Diğer
