Yatırımcıya koruma kalkanı! Borsa İstanbul’da yeni sistem devreye alındı

Borsa’da Çarşamba günü verilen aradan sonra bugün işlemlerin tekrar başlayacağı piyasanın sağlıklı ve küçük yatırımcıların zarar görmemesi için destek paketleri gündeme alındı. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde hisse senedi ağırlığını artıran düzenlemeye, Türkiye Varlık Fonu'nun sahaya inmesinden deprem bölgesinde zorunlu temerrüt satışlarının önlenmesine kadar birçok tedbir uygulanacak.

GENEL KURUL ŞARTI KALDIRILDI

Borsada destek kapsamında gündeme gelen hisse geri alımlarına yönelik vergi muafiyeti Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Daha önce yüzde 15 olan vergi sıfırlandı. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da hisse geri alımlarında genel kurul aranması şartını yürürlükten kaldırdı. Ayrıca geri alınan payların, geri alındığı tarihten itibaren 30 günlük süre boyunca satılamamasına karar verildi. Borsa İstanbul da geri alım yapan şirketler üzerine yeni bir endeks hesaplanmasına karar verdi.

ZORUNLU SATIŞ ENGELLENDİ

SPK, olası yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için önemli kararlar aldı. 10 Nisan 2023 tarihine kadar aracı kurumlarca portföy büyüklüğü 1 milyon lira ve altında olan müşterilere uygulanacak azami kredi ve temerrüt faiz oranının, sermaye piyasasına olan algıyı olumsuz etkileyecek ve güveni zedeleyecek uygulamalardan kaçınılarak makul seviyede belirlenmesi istendi. Ayrıca deprem bölgesinde ikâmetgahı bulunan müşterilerin temerrüt durumlarında 30 Haziran 2023 tarihine kadar işlem tesis edilmemesi, temerrüde ve sonucuna bağlı işlemlerin yapılmaması tavsiye edildi. Böylece deprem bölgesinde oluşan temerrüt durumlarında aracı kurumların zorunlu satış yapması önlenmiş oldu.

YÜZ BİNDE 1,2 ARTTIRILDI

Borsa İstanbul da dün piyasanın sağlıklı işlemesi için önemli kararları yürürlüğe koydu. Pay piyasasında açılış seansında emir iptali, fiyat kötüleştirme ve miktar azaltımına izin verilmeyecek. Ayrıca küçük yatırımcının şikayet ettiği robotları da frenleyecek önemli bir karar alındı. Buna göre pay piyasası ile VİOP'ta emir işlem oranının 15:1'den 5:1'e düşürülmesine, eşik değer aşım ücretinin de 0.03 kuruştan 25 kuruşa çıkarılmasına karar verildi. Pay Piyasasında Emir İptali, Fiyat Kötüleştirme ve Miktar Azaltımı (İAK) ücret kalemlerinin yüzde 20 oranında artırılmasına ve VİOP'ta yüz binde 1 olarak uygulanan iradi emir iptal ücreti oranının yüzde 20 oranında artırılarak yüz binde 1.2 olarak belirlenmesine karar verildi.

DEPREMZEDELERE AYRICALIK VERİLECEK

SPK'NIN yeni düzenlemesi ile 30 Haziran 2023 tarihine kadar, aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan pay senetlerine ilişkin pozisyon riski oranının yüzde 10 yerine 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen "Diğer müşteriler" için pozisyon riski oranının ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanmasına karar verildi. Kredili işlemlerde genel sınırın hesaplanmasında, deprem bölgesinde ikâmetgahı bulunan müşterilerin kullandığı krediler dikkate alınmayacak. Diğer önemli düzenleme de başlangıç özkaynak koruma oranının yüzde 35'ten 20'ye indirilmesi oldu. Bu kararın sistemik riski azaltarak piyasayı rahatlatacağı belirtildi.