EYT için o şarta dikkat! Eksiklerinizi hesaplayın! 6 adımda gelir elde edebilirsiniz

Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem Yeni Asır'daki ''Primi eksik olan EYT'li olur'' başlıklı yazısında EYT bekleyenler için önemli bilgiler verdi.

''EYT ile ilgili düzenleme merak edilirken bu imkandan yararlanmak için belli bir primi de doldurmak gerekiyor. O yüzden eksik primi olanlar mutlaka tamamlama fırsatlarını değerlendirmeli

Aralık ayı yaklaştıkça Emeklilikte Yaşa Takılanlar için de heyecan artıyor. Çünkü yıllardır emekli olmayı hayal eden önemli sayıdaki vatandaş grubu bu arzusuna kavuşmayı bekliyor. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış yıl ve prim şartını tamamlamasına rağmen yaş bekleyen bu sigortalılar şimdi yeni düzenlemeyle emekli olabilecekler. 8 Eylül 1999 öncesinde sosyal güvenlik sistemine SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı veya banka sandıkları vasıtasıyla girerek çalışmaya başlamış ve prim ödemiş olan herkes1999 yılında çıkartılan yasa ile yaş şartına takılmış oldu. Bu anlamda bakıldığında 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan herkes EYT'li oldu. Ancak emeklilik için sadece EYT'li olmak yetmiyor.

EKSİKLERİNİZİ HESAPLAYIN

8 Eylül 1999 öncesindeki şartlara dönüldüğünde bile emeklilik için yıl ve prim şartları bulunuyor. Buna göre yaş şartı olmadan SSK için erkeklerde 25 yıl ve 5000 gün, kadınlarda ise 20 yıl ev 5000 gün isteniyordu. Bağ-Kur'da kadınlar için 7200 gün erkekler için ise 9 bin gün şartları bulunuyor. Emekli Sandığı'nda kadın memurlar için 20 yıl yani 7200 gün kesenek ödemek ve erkek memurlar için ise 9 bin gün yani 25 yıl kesenek ödemek gerekiyor.

Yasa öncesine dönülse bile EYT'li olarak emekli olabilmek için bu şartların yerine getirilmesi şart. 99 Yasasında getirilen prim şartları işleyecek olursa orada da 5000 ile 5975 gün primi tamamlamak gerekiyor. Bu noktada yıl eksiği olanlar yıllarının dolmasını bekleyecek. Kadınlar için 20 yıl tamamlandı. Erkekler için 25 yıl ise 8 Eylül 2024 tarihine kadar tamamlanmış olacak. Ancak prim eksiği için beklemek yetmiyor. Eksik primi tamamlamak ve EYT'li olarak emekli olmak için bazı yollar bulunuyor.

BORÇLANMA İÇİN TAM ZAMANI

Burada borçlanarak yani parasını ödeyerek prim satın almak gerekiyor. Bu borçlanma miktarları ise yürürlükteki asgari ücrete göre belirleniyor. En düşük ödeme tutarı brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar oluyor. Bu gün 6471 lira olan brüt asgari ücrete göre en düşük aylık ödeme 2.070 TL olarak alınıyor. Dolayısıyla askerlik ve doğum borçlanmasında bu rakam kullanılıyor. Örneğin 1 çocuk için en düşük borçlanma 49.680 TL olurken en düşük 18 aylık askerlik borçlanması ise 37.260 TL'yi buluyor.

Tavandan ödemek isteyenler ise bunun 7.5 katını ödemek durumunda. Siz iki rakam arasında bir rakam da belirleyebiliyorsunuz. Gelelim burada Aralık ayının önemine. Eğer bu borçlanmaları Aralık sonuna kadar yaparsanız bugünkü asgari ücretten yani aylık 2.070 TL'den yaparsınız. Ancak borçlanmayı Ocak ayına bırakırsanız bu kez 2023 yılında uygulanacak asgari ücret geçerli olur ki yapılacak zam sizin maliyetinizi de artırır. Bu yüzden ne yapıp edin ve yıl sonuna kadar bu borçlanmaları yapın.

6 ADIMDA PRİM KAZANIRSINIZ

1- ASKERLİK BORÇLANMASI:

Eksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkanı da bulunuyor. Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor. Böylece EYT için primi eksik olan bir sigortalı bu yolla prim kazanabilir. Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek ayrıca bir avantaj da kazanılıyor.

2- DOĞUM BORÇLANMASI:

Primi eksik olan kadın sigortalılar için ise doğum borçlanması imkanı bulunuyor.

Sigortadan sonra dünyaya gelen 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. Her bir çocuk için 2 yıl yani 720 gün kazanılabiliyor.

Böylece üç çocuk borçlanan bir kadın sigortalı 2160 gün kazanıp eksik primini tamamlayarak EYT'li olabilir. Burada ne kadar süreye ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabiliyorsunuz.

3- İHYA İLE PRİM:

EYT kapsamı belirlenirken farklı kurumlardan sigortalı çalışmış vatandaşlar da değerlendirilmeye alınıyor. Bunlardan birisi de Bağ-Kur. Bu kapsamda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte eğer primlerini ödememişlerse günleri donduruluyor, borçları da siliniyor.

Ancak bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmak mümkün.

Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıyor ve primlerine eklettirebiliyor.

4- İSTEĞE BAĞLI SİGORTA:

Çalışma imkanı bulamayan sigortalılar eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabilirler. SGK'ya verilecek bir dilekçe ile başlayan isteğe bağlı sigortada her ay 30 gün kazanılıyor. 18 yaşından büyük Türk vatandaşı olmak ve Türkiye'de ikamet etmek yeterli oluyor. Burada dikkat edilmesi gereken nokta yapılacak ödemelerin 1261 günü yani 3.5 yılı bulmaması. Bu sayı aşılırsa isteğe bağlı sigorta Bağ- Kur kapsamında olduğu için emeklilik hesabı da Bağ-Kur'a göre yapılıyor.

5- HİZMET TESPİTİ İLE TESCİL:

Primi eksik olan EYT'liler için bir başka imkan da hizmet tespit davası. Geçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar ya da sigortasız çalıştırılanlar geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebilir giriş tarihini geri çekebilir.

Sigorta girişi yapılıp primi yatırılmayanlar için zaman aşımı süresine bakılmazken kayıt dışı çalıştırılmış olanlar için geriye doğru zaman aşımı süresi bulunuyor.

6- 3600 GÜN (10 YIL) PRİM İLE KISMİ EMEKLİLİK:

Mevzuatımıza göre 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup EYT kapsamındaki vatandaşların 3600 günle yani 1 yıllık primle emekli olma imkanları bulunuyor. Eğer yeterli primi tamamlama imkanı yoksa 360/0 gün de emeklilik için yeterli oluyor. Burada emeklilik için üç şartın yerine gelmesi gerekiyor. İlk olarak sigortalılık süresinin 15 yıla tamamlanması lazım. Ancak bu şart 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan herkes için tamamlandı.

İkinci olarak 4A (SSK) kapsamında 3600 gün primin ödenmesi isteniyor. Üçüncü olarak da kadınlarda 50 erkeklerde 55 yaşın dolmuş olmasına bakılıyor. Bu üç şarttan hangisi en son biterse o tarihe göre de emeklilik yaşı belirleniyor.

MEMURLARIN, EMEKLİLERİN OCAK ZAMMI İÇİN İPUCU GELDİ! KİM, NE KADAR ALACAK?

Merkez Bankası yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 65.2 olarak açıkladı. Buna göre SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 16.05, memurlar ve emeklilerine ise yüzde 17.13 zam göründü.

Emeklilerin, memurların gözü şimdiden Ocak zammına çevrildi. Merkez Bankası'nın yüzde 65.2'lik yıl sonu enflasyon tahmini bunun için ipucu verdi.

Ocak'ta SSK ve Bağ-Kur emeklilerine 2022'nin ikinci 6 aylık döneminde gerçekleşen enflasyon oranında zam yapılacak. Memurlara ve memur emeklilerine ise toplu sözleşme kapsamında yüzde 8 artış ve enflasyon farkı yansıtılacak. Merkez Bankası'nın yüzde 65.2'lik tahmini gerçekleşirse, 2022'nin ikinci yarısındaki enflasyon yüzde 16.05 olacak.

Bu durumda SSK ve Bağ-Kur emeklileri yüzde 16.05 zam alırken, memurlar ve memur emeklilerinin artışı yüzde 8 toplu sözleşme zammı ve enflasyon farkıyla yüzde 17.13'e ulaşacak.

EMEKLİYE 7.119

Tahmin gerçekleşirse en düşük maaş memurlarda 9 bin 105 liradan 10 bin 664, memur emeklilerinde 6 bin 78 liradan 7 bin 119, esnaf emeklilerinde 4 bin 197 liradan 4 bin 871, 2000'den önce emekli olan SSK'lılarda 4 bin 687 liradan 5 bin 439 liraya yükselecek.

En düşük aylık Bağ-Kur tarım emeklilerinde 3 bin 870 liraya ulaşacak. 2000'den sonra emekli olan SSK'lılarda ise 3 bin 372 liraya yükselecek, 3 bin 500 liraya tamamlanacak.

6 YIL ERKEN EMEKLİLİK!

Yılını ve yaşını doldurmuş bir anne primi eksikse bu süreleri çalışarak tamamlar. Örneğin; 2160 gün primi eksikse ve 3 doğumu varsa 6 yıl çalışıp prim ödemesi gerekir. Ancak doğum borçlanması sayesinde 6 yıllık primi toptan öder ve 6 yıl beklemeden emekli olabilir. Onun dışında doğum borçlanması işe giriş tarihini ya da yaş şartını geri çekmez.

Kadınlarımızın emekli olmaları erkeklere göre biraz daha kolay. SSK'lı (4A) kadınlar için çalışma süreleri için getirilen şartlar daha az, sigortalılık yılı 20 yıl olarak belirleniyor. Bu süre erkeklerde 25 yıla çıkıyor.

Yaş şartlarında da erkeklere göre daha genç yaşta emeklilik imkânı kadınlara sunuluyor.

Erkeklerde 44'ten başlayan yaş şartı kadınlarda 38'den başlatılıyor ve 58'e kadar çıkıyor. Erkeklerdeyse 61 hatta 65 yaşları bulan bir artış söz konusu.

Yine Bağ-Kur ve memur olarak sigortasını yaptıran kadınların da yaş ve yıl şartlarında erkeklere göre avantajları bulunuyor.

Bağ-Kur kapsamında kadınlar için yaş şartı 40'tan başlıyor ve 58'e kadar çıkıyor.

Memurluk yapan kadınlarda da hem yıl hem de yaş olarak erkeklere göre avantajlar bulunuyor. Burada işe giriş tarihine göre kadınların emeklilik yaşı 38'den başlayarak 58'e kadar çıkıyor.

Dolayısıyla kadınlar daha az çalışıp daha erken yaşlarda emekli olabiliyorlar. Ama yine de emekli olabilmek için üç değişmez şart olan YAŞ, SÜRE ve PRİM gününü tamamlamak gerekiyor.

.