Kiralık ev taleplerinin artmasıyla kira fiyatları da hızla yükselmeye başladı. Ev sahipleri ise kiralardaki artış nedeniyle yasal sınırın üzerinde zam yapmaya başladı. Ancak ev sahiplerinin kiraya istedikleri oranda zam yapması mümkün değil. Konut değerinin artmasını gerekçe gösterip kiraya zam yapmak isteyen ev sahiplerinin böyle bir hakkı bulunmuyor. Kiralamanın üzerinden 5 yıl geçmeden ve mahkemeye gitmeden Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 12 aylık ortalamaları üzerinde artış yapılamıyor.
TED Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Akipek, konuya ilişkin yaptığı açıklamada pandemi sürecinde inşaat yapımındaki aksama nedeniyle emlak fiyatlarında artış yaşandığını belirtti. Taleplerde yaşanan artışla birlikte kiralarda da yükseliş görüldüğüne dikkat çeken Akipek, Borçlar Kanunu'nda hem kira bedelinin belirlenmesi hem de kira sözleşmelerinin sona erdirilmesine ilişkin bazı hükümler bulunduğunu kaydetti.
TÜFE ORTALAMASINA GÖRE ARTIRILABİLİR
Kira bedelinin TÜFE'nin 12 aylık ortalamalarına göre artırılabileceğinin altını çizerek, şöyle konuştu:
"Ağustos ayı itibarıyla bu oran yüzde 15,15. Bu ay kira bedeli belirleyeceksem, TÜFE’deki 12 aylık artış oranı olan yüzde 15.15’i geçmemem gerekiyor. Eğer bir kira sözleşmesi 10 yıldan uzun süredir devam ediyorsa, kiraya veren 10 yıllık süre sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden 3 ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla herhangi bir sebep vermeden sözleşmeye son verebiliyor. Bu kanun hükmü kullanılarak çok sayıda tahliye davaları açılıyor. Bu yıl bu tür tahliyelerde büyük bir artış var. Kiraya veren, bu hükme dayanarak 10 yılı dolmuş sözleşmelerdeki kiracılarını çıkarıp daha yüksek bedellerle yeniden kiraya veriyor. Bu yıl kiralar çok arttığı için bu haktan yararlanan ev sahiplerinin sayısı da arttı. Aksi halde ‘evi boşalt’ diye bir durum söz konusu olamaz."
"5 YILDA BİR İSTENEBİLİR"
Kanunda yer alan bir başka düzenlemeye işaret eden Akipek, ev sahiplerinin 5 yılda bir kira bedelinin rayiç bedel oranında hâkim tarafından belirlenmesini isteyebileceğini ifade etti. Mülk değerinin çevresinde metro, üniversite gibi yatırımlar nedeniyle artabileceğini belirterek, "Ev sahibi dava açarsa, kira, TÜFE artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedellerine göre hakkaniyete uygun şekilde belirlenebilir. O bölge çok geliştiyse, hâkim hakkaniyete uygun şekilde TÜFE üzerinde artış yapabiliyor ancak bu 5 yılda bir istenebilir. Söz konusu davalar sulh hukuk mahkemelerinde görülüyor." dedi.
YÜZDE 35'E VARAN ARTIŞ
Türkiye Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan da kira bedellerinde yaşanan yüksek artışa dikkat çekti. Bu artışın gelirdeki yükselişle doğru orantılı olmaması nedeniyle ailelerin zorluk yaşadığına dikkat çeken Taylan, "Kiralama da bir ihtiyaç. Bu nedenle mecburen söz konusu bedeller kabul ediliyor. Bölgelere ve semte göre değişmekle birlikte kira bedellerinde yüzde 15 ile yüzde 35 arasında artış var." ifadelerini kullandı.
