500 milyar dolar yastık altında! YAY-SİS Projesi gündemde

Dünya Altın Konseyi verilerine göre Türkiye'de yastık altında saklanan altının yaklaşık 5 bin ton olduğu tahmin ediliyor. Bazı uzmanlar ve kurumlar bu miktarı 6.500-7.000 ton aralığında ifade etse de, Atayık bu rakamlardan manevi değeri yüksek ve finansal sisteme dahil edilmesi zor olanların çıkarılması gerektiğine dikkat çekti.

Atayık, 5 bin ton tahmininin daha gerçekçi olduğuna işaret ederek, “Türkiye’de 20 milyonun üzerinde hane halkı ve 85 milyonluk bir nüfus bulunuyor. Bu veriler üzerinden yapılan hesaplamalarla yastık altı altın miktarının akla uygun olup olmadığı değerlendirilebilir” dedi. Altının kilogram fiyatının 107 bin dolar olduğu dikkate alındığında, söz konusu birikimin yaklaşık 500 milyar dolar ve üzeri bir parasal karşılığa denk geldiğini ifade etti.

İTHAL ALTININ YARISI SANAYİDE KULLANILIYOR

Türkiye’nin yıllık altın ithalat ihtiyacının 170-200 ton aralığında olduğunu belirten Atayık, ithal edilen altının tamamının mücevherat sektöründe kullanılmadığını vurgulayarak, “İthal edilen miktarın sadece yüzde 40 ila 50’si sektörde değerlendirilmekte. Bu altınlar işlenerek kilogram başına 2.500 ila 5.000 dolar arası katma değer yaratarak, ülkemizin en yüksek ihracat birim değerli ürünlerine dönüşüyor” diye konuştu.

Altın Madencileri Derneği verilerine göre Türkiye’de 2023’te 35,5 ton, 2024’te ise 32,2 ton altın üretimi gerçekleştirildiğini belirten Atayık, iç üretim ve hurda dönüşüm oranı arttıkça ithalat ihtiyacının ve döviz çıkışının azaldığını kaydetti.

VATANDAŞ GÜVEN DUYMADIĞI İÇİN ALTININI YASTIK ALTINDA TUTUYOR

Yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması için çeşitli projelerin hayata geçirildiğini hatırlatan Atayık, bu süreçte kuyumcuların rolünün artırılmasının önemine dikkat çekti. “Vatandaş, geçmişte alışveriş yaptığı, güvendiği kuyumcularla işlem yapmayı tercih ediyor. Bu nedenle bankaların personel yetersizliği göz önünde bulundurularak kuyumcuların sürece dahil edildiği projeler geliştirildi” dedi.

YAY-SİS PROJESİ GÜNDEMDE

İKO olarak Hazine ve Maliye Bakanlığına “Yastık Altı Altın Yatırımları Sistemi (YAY-SİS)” adını taşıyan yeni bir proje sunduklarını açıklayan Atayık, bu sistemin detaylarını da paylaştı.

Proje kapsamında, Türkiye genelindeki kuyumcu odaları ve dernek üyelerinin yer aldığı bir yapı kurulması planlanıyor. Kuyumcular, finansal güçlerine göre kamu bankaları aracılığıyla kredilendirilecek. Sistem kapsamında vatandaşların altınları ekspertiz hizmetiyle değerlendirilip, gramajına göre liste halinde has altın karşılığı tespit edilerek, banka üzerinden işlem tamamlanacak.

Atayık, bu süreçte kuyumcuların hem değerleme hem de güven temelli aracılık görevini üstlenerek sistemin işlerliğini artıracağını vurguladı.

ALTINBANK KURULMASI ÖNERİLDİ

Yastık altı altınların ekonomiye kazandırılması hedefi doğrultusunda bir başka önemli adımın da “Altınbank” kurulması olduğunu belirten Atayık, bu ihtisas bankasının sektöre ciddi katkılar sağlayacağını söyledi.

“Altınbank, kuyumcuların ortak olabileceği, altın bazlı sermaye yapısına sahip, kamu desteğiyle kurulacak ve sektöre özel hizmetler sunacak bir yapıda olmalıdır. Bu banka ile ithalat, cari açık, hurda dönüşüm, yatırım, finansman gibi sorunlara tek elden çözüm getirilebilir” ifadelerini kullandı.

Bankanın aynı zamanda kuyumcuların altın bazlı kredi ihtiyaçlarını da karşılayacağını kaydeden Atayık, BDDK’nın bankanın kuruluş süreciyle ilgili teknik ve hukuki hazırlıkları sürdürdüğünü ve başvuru sürecinin devam ettiğini belirtti.