Uluslararası Af Örgütü'nden aşı üreticilerine tepki! '2021'in kahramanları olabilirdiniz'

Uluslararası Af Örgütü temsilcisi Rajat Khosla, yaptığı açıklamada, Kovid-19 pandemisinin bitmesi için dünyanın aşılara eşit şekilde ulaşabilmesi gerektiğini ifade etti. 

ÖRGÜTTEN AŞI ŞİRKETLERİNE ELEŞTİRİ

Khosla yaptığı açıklamada, "Zengin ülkeler ile ilaç şirketlerinin, yoksul ülkelerdeki insanların da aşıya erişebilmeleri gerektiğini anlamaları için daha kaç varyant atlatmamız gerekiyor?" diye konuştu. 

ÜRETİLEN DOZLAR DÜNYANIN YÜZDE 40'I İÇİN YETERLİYDİ

Af Örgütü'nün hazırladığı raporda, 2021 yılında 10 milyar doz aşı üretildiği belirtildi. Raporda geçen ifadeye göre bu mikyar dünya nüfusunun yüzde 40'ının aşılanması için yeterli bir miktardı. Fakat yoksul ülkelerde aşılanma oranının yüzde 4'te kaldığına dair vurgu yapıldı. 

PATENTLERİ PAYLAŞIN ÇAĞRISI

Örgüt raporu öne sürerek, ilaç şirketlerine patentleri ve kullandıkları teknolojileri karşılıksız olarak paylaşma çağrısında bulundu. 

'BU ŞİRKETLER 2021'İN KAHRAMANLARI OLABİLİRDİ'

Khosla açıklamasında, "Bu şirketler 2021'in kahramanları olabilirdi. Ancak onlar aşıya en fazla ihtiyaç duyanlara sırtlarını çevirerek, yapacakları kârı insanlığın iyiliğinin önüne koydular" eleştirinde bulundu.

AŞILARIN YÜZDE 2'Sİ YOKSUL ÜLKELERE GÖNDERİLDİ

Pfizer, BioNTech ve Moderna gibi şirketlerin büyük cirolara ulaştığı belirtilen raporda, buna rağmen aşıların yalnızda yüzde 2'sinin yoksul ülkelere ulaştırıldığı belirtildi. 

Johnson & Johnson ve Astrazeneca firmalarının aşılarını yoksul ülkelere göndermesi olumlu şekilde değerlendirilirken, diğer şirketlerin patentlerini paylaşmaması eleştiri konusu oldu. 

RAPORDA BELİRTİLDİ

Af Örgütü 2021 yılında Çift Doz Eşitsizlik: İlaç şirketleri ve Covid-19 aşı krizi başlıklı raporunda, salgınla mücadele yöntemlerini değerlendirmek için her bir şirketin insan hakları politikasını, aşı fiyatlandırma sistemini, fikri mülkiyet, bilgi ve teknoloji paylaşımındaki sicilini, mevcut aşı dozlarının adil paylaşım çerçevesini ve şeffaflığını incelemişti. 

Raporda aşı geliştiren altı şirketin de tamamının bu konuda yetersiz olduğu bildirilirken, gelir seviyesi yüksek ülkelere daha fazla aşı satışı ve stok girişimine destekte bulundukları belirtildi. 

Raporda her şirket tek tek değerlendirildi. İşte o değerlendirmeler:

PFİZER VE BİONTECH 

Pfizer ve BioNTech bugüne kadar yalnızca İsveç'e, düşük gelirli diğer ülkelerin toplamına verdiğinden dokuz kat daha fazla aşı verdi ve bu miktar bugüne kadarki üretiminin yüzde 1'inden daha azına karşılık geliyor. Yüksek fiyatlar, iki şirketin 2022 sonu itibariyle 86 milyar Amerikan Dolarının üzerinde kâr etmeyi amaçladığını gösteriyor.

MODERNA

Moderna bugüne kadar düşük gelirli hiçbir ülkeye bir tek doz bile aşı göndermedi, ürettiği aşıların sadece yüzde 12'sini düşük-orta gelirli ülkelere verdi ve 2022'ye kadar COVAX için aldığı siparişlerin büyük çoğunluğunu teslim etmeyecek. Daha yüksek fiyatlar, şirketin 2022 sonu itibariyle 47 milyar Amerikan Dolarının üzerinde kâr etmeye hazırlandığını gösteriyor.

JOHNSON VE JOHNSON

Johnson & Johnson dünyanın tek doz uygulanan tek aşısını geliştirdi ve aşıları maliyetine satıyor; ancak 2022'ye kadar COVAX ve Afrika Birliği'ne taahhüt ettiği aşıların büyük çoğunluğunu teslim etmeyecek. Şirket aynı zamanda milyonlarca doz daha üretmeyi teklif eden Kanadalı bir üreticiye ruhsat vermeyi reddetti.

ASTRAZENECA

Astrazeneca en çok aşıyı düşük gelirli ülkelere gönderdi, aşıları maliyetine satıyor ve diğer üreticilere bazı gönüllü ruhsatlar veriyor. Fakat şirket, bilgi ve teknolojisini DSÖ girişimleriyle açıkça paylaşmayı reddetti ve Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması'ndan Feragat önerisine karşı çıktı.

NOVAVAX

Novavax aşısı henüz kullanım onayı almadı; ancak şirket mevcut durumda üretiminin neredeyse üçte ikisini COVAX'a sağlamayı planlıyor. Buna karşılık, diğer şirketler gibi Novavax da bilgi ve teknolojisini paylaşmayı reddetti ve Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması'ndan Feragat önerisine karşı çıktı.