Siyasi vandalizm! 2025'in 1 numaralı jeopolitik riski: Kafası olmayan bir dünya!

Ukrayna ve Ortadoğu'da artan şiddetin dünyayı daha ileriye taşımanın tam aksine orman kanunlarına geri döndürdüğünü belirten analistler, jeopolitik durumu rayından çıkaracak pek çok faktör var yorumunda bulundu.

Listenin başında ama en üstte yer almayan, en büyük tehlikelerden birinin ABD Başkanı seçilen Donald Trump olduğu belirten Eurasia Group analistleri, Trump'ın başkanlığı altındaki Amerikan ekonomisinin Trumponomi biçimini alacağını bildirdi.

2025'İN RİSK FAKTÖRLERİ

Trump olgusu Avrasya Grubu listesinde çifte varlığını sürdürüyor diyen analistler;

•  Diğer ülkelerden gelen misillemelerle ve yeni ticaret savaşlarıyla flört eden daha fazla gümrük vergisiyle sonuçta enflasyonu yeniden alevlendireceğini, büyümeyi zayıflatacağını ve doları güçlendirerek ABD ihracatını daha az rekabetçi hale getireceğini belirtiyorlar.
•  Ve ABD işgücünü daraltacak, ücretleri ve tüketici fiyatlarını artıracak ve ülkenin üretken kapasitesini azaltacak sert bir göç politikası. (analistler bunun 2025'te 1 milyona, dört yıllık görev süresi boyunca ise 5 milyona kadar kişiyi sınır dışı edebileceğini tahmin ediyor)

2025'i tehdit eden diğer faktörler ise Trump'ın iktidara dönüşünün "dünyanın en önemli jeopolitik ilişkisine kontrol edilemez bir boyut getireceği" için ABD-Çin ilişkileridir diyen analistler;

"ABD ve Çin'in de bu yıl herkesi 'rahatsız etmesi', küresel ekonomik toparlanmayı 'kısa devre yapması' ve jeoekonomik parçalanmayı hızlandırması bekleniyor" dedi.

Bu yıl, 2025'te "dünya düzenini altüst etmek için diğer ülkelerden daha fazlasını yapacak" olan Rusya ve geçen yıl gösterildiği gibi "Ortadoğu için yanıcı bir ortam" yaratan İran da listede.

Analizin devamında ise, "Yapay zekanın potansiyelini ve tehlikelerini de bu yıl ABD ile ilişkilerinde büyük zorluklarla karşı karşıya kalacağı tahmin edilen Meksika'nın riskleri arasında görüyoruz" denildi.

LİDERSİZ DÜNYA

Tüm bu faktörler, Avrasya Grubu analistleri için en temel jeopolitik riskin sonucu, hatta nedenidir diyen analistler;

"Bu risk, gezegeni yönetmeye hem istekli hem de muktedir olan bir gücün veya güçler grubunun bulunmadığı bir dünyadan başkası değildir. Açıkladıkları gibi, bu yılın en büyük riski tek bir olay değil, liderlik açığının dünya düzeninin çöküşü üzerindeki kümülatif etkisidir.

Dünya tarihinde 1930'lar ve Soğuk Savaş'ın ilk dönemleriyle eşdeğer, benzersiz derecede tehlikeli bir döneme giriyoruz. Bu jeopolitik gerçeklik, bu yılın listesindeki en önemli risklerin hepsinin arkasındaki itici güçtür".

Analistlerin de belirttiği gibi bu yeni bir şey değil. 'Neredeyse on yıldır bu uluslararası liderlik eksikliğiyle yaşıyoruz. Ancak 2025'te sorun çok daha kötüleşecek' diyerek, 2025'in "küresel güvenliği ve ekonomik mimariyi zayıflatacak, yeni ve genişleyen güç boşlukları yaratacak, otoriter figürleri cesaretlendirecek ve küresel çapta jeopolitik istikrarsızlığın reçetesi olduğu" uyarısında bulunuyorlar. 

Hatta jeopolitik kriz, hatta yeni bir dünya savaşı riskinin her zamankinden daha yüksek olduğunu savunan analistler; "Peki böylesi bir jeopolitik durgunluk döneminden nasıl çıkacağız?" sorusuna vevap verdi...

1. Mevcut kurumların daha etkili çalışmasını ve geniş meşruiyete sahip olmasını sağlayacak şekilde reform yaparak.
2. Mevcut güç yapılarıyla daha uyumlu yeni organizasyonlar yaratarak.
3. Zorla eski mimariyi yıkıp yeni kurallar dayatarak.

“Üçünün de gerçekleştiğini görebiliriz. Ancak 2025'te en büyük sıkıntı üçüncüyü ilgilendirecek" yorumunu yaparken, uluslararası arenada öne çıkan büyük güçleri ve onların zayıf yönlerini şöyle özetliyorlar:

ABD yeterince güçlü ancak liderlik yapmak istemiyor, özellikle de Trump Beyaz Saray'a geri dönerken.

Diğer gelişmiş sanayileşmiş demokrasiler (Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya, Güney Kore ve Kanada) benzeri görülmemiş bir zayıflık konumundadır ve Amerika'nın bıraktığı liderlik boşluğunu dolduramamaktadır. Hatta nadiren istikrara sahip olmasına rağmen İtalya'yı da aynı gruba dahil ediyorlar.

Çok kutuplu bir dünya arzusunun ötesinde çok az ortak noktası olan Küresel Güney, ne güçlü ne de liderlik edecek kadar örgütlü.

Gelişmekte olan ülkeler arasında en güçlü ve en inandırıcı küresel lider olan Hindistan, ulusal çıkarlarına odaklanan düşük gelirli bir ülke olmaya devam ediyor.

Gelişmiş konumlarına ve küresel hedeflerine rağmen, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi devletler büyük küresel reformlara veya geniş kapsamlı küresel reformlara öncülük edecek konumda değiller.

Çin, dünyadaki en güçlü ikinci ülke ve ABD'nin tek geçerli "meydan okuması" ama istese bile liderlik edemez.

Otoriter Rusya, insani ve mali sermayeden yoksundur ve meşru liderlik iddiası da yoktur.