Nijer'le savunma anlaşması! Ankara'nın Sahel'de artan etkisi Avrupa'yı panikletti!

Türkiye'nin Afrika'da giderek artan varlığı kıtada hesabı olan emperyalist ülkeleri telaşlandırıyor. 'Afrika Sorunlarına Afrikalı Çözümler' perspektifiyle Kara Kıta'da hamle üstüne hamle yapan Ankara, 2002'de 12 olan büyükelçilik sayısını 2020 itibariyle 42'ye yükseltti. Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde bu sayının 50'yi bulması bekleniyor. 

Afrika'daki Türk varlığı güçlendikçe bu konuda uluslararası medyada yayınlanan haberler sıklaşıyor. Bunun son örneği International Crisis Group (ICG) tarafından servis edilen analiz oldu. Hannah Armstrong tarafından hazırlanan çarpıcı yazıda Türkiye'nin 'Sahel ülkeleri'ndeki faaliyetleri masaya yatırıldı. 

TÜRKİYE ADETA 'DALGA GEÇİYOR'

Afrika'da Sahra Kuşağı'nın güneyinden başlayarak Atlas Okyanusu ile Kızıldeniz arasında batı-doğu yönünde 9 ülkeyi kapsayan hattı ifade eden Sahel'de Ankara, nüfuz kazanma girişimleri konusunda sadece Batılı devletlerle değil, Arap devletleriyle de 'dalga geçiyor.' 

Türkiye'nin Afrika'daki askeri varlığını artırdığına ve son olarak Nijer'le bir savunma anlaşması imzaladığına dikkat çeken ICG yazısında, Nijer topraklarında Somali'dekine benzer şekilde bir TSK üssü kurulması ihtimali bulunduğunu, bundan dolayı özellikle Fransa ve BAE'de alarm zilleri çaldığı belirtildi. İşte ICG analizinden çarpıcı satır başları: 

FRANSA'YA TEPKİLER ARTIYOR

"2005'i 'Afrika Yılı' olarak adlandıran Türkiye, dünyanın her yerine erişebilme hedefi doğrultusunda yardım ve ticari faaliyetlerle Afrika geneliyle siyasi/ekonomik bağlar kurdu. Ankara, Afrika'da nüfuz kazanma girişimlerinde sadece Batılı devletlerle değil, Arap devletleriyle de dalga geçiyor. Türkiye'nin Afrika'daki varlığının jeopolitik çıkarlarını tehdit edebileceğinden korkan Batılı ve Körfez Arap hükümetlerini en çok sarsan şey, Türkiye'nin başka bir bölgeye, Sahel'e yönelik girişimleridir."

"Güvenlik ve istikrarın sağlanamamış olması Sahel başkentlerinde Fransız karşıtı duyguların artmasına neden oldu. Paris ile gergin bir ilişkisi olan Ankara, Sahel'de kendisini alternatif bir güvenlik ortağı olarak sunma yönünde büyük baskı yapıyor. Türkiye'nin Sahel'de bulunma nedenleri şu ana kadar öncelikle ekonomik olarak görünüyor. Ankara'nın bölgedeki başlıca önceliği ticareti genişletmek. Ama bazı gözlemciler Türkiye'nin Somali ve Afrika Boynuzu'ndaki rolüne bakıp Sahel'deki konumunun ne kadar ileri gidebileceğini merak ediyor."

SOMALİ'YE YAPILANLAR MİLAT OLDU

"Ankara'nın 2011'de yıkıcı bir kıtlıkla karşı karşıya kalan Somalililere kapsamlı desteği, Afrika ülkelerinin Türkiye'ye bakışında muazzam bir iyi niyet kazandırdı. Türkiye şu anda Somali'nin en etkili yabancı aktörlerinden biri ve birçok Somalili bu rolü olumlu görüyor. 2017 yılında Mogadişu'da, Türkiye'nin yurtdışındaki en büyük askeri eğitim üssü açıldı. Bu hamle, Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'nun kilit noktalarına askeri güç aktarma stratejisi için kritik önemdeki Mogadişu Limanı'nda kalma adına sağlam bir dayanak oluşturdu."

"Ankara, Sahel'de ekonomik çıkarlarını ilerletmek için çoğunlukla ortak dini kimlikten faydalanıyor. Şimdilik Ankara'nın odak noktası, Sahel'de kamu desteği kazanan ve Türk ihracatçılarının yeni bir pazarda önünü açan proje ve yatırımları sürdürmek gibi görünüyor. Türkiye, Sahel ülkelerinde (Senegal, Moritanya, Mali, Burkina Faso, Nijer, Nijerya, Çad, Sudan, Eritre) sağlık, su ve eğitim alanlarında çok ihtiyaç duyulan hayati yardımlar yaptı. Afrika'nın başka yerlerinde olduğu gibi, yerel halk da projeleri memnuniyetle karşıladı."

NİJER'LE GİZLİ SAVUNMA ANLAŞMASI

"Yardımlar Türk tüketim malları için pazarların açılmasını sağladı. İnşaat, enerji ve madencilik şirketlerinin sözleşmeleri güvence altına alındı. Türkiye'nin Sahel ile ticareti Çin ve Fransa'ya göre az olsa da son 10 yılda önemli ölçüde büyümüştür. Afrika'nın başka yerlerinde olduğu gibi Sahel'de de Türk yatırımları altyapıya odaklanıyor. Nijer'de Türk şirketleri, yeni bir uluslararası havaalanı ve 5 yıldızlı otel de dahil olmak üzere bir dizi proje teslim etti. Mali ile Bamako'da metrobüs sistemi için anlaşma imzaladı."

"Ankara, yatırımlarını korumak için askeri gücü gerekli görüyor. Sahel ülkeleriyle ardı ardına güvenlik anlaşmaları imzalamaya başladı. Ankara ve Nijer, gelecekte Türkiye'den Nijer'e doğrudan operasyonel destek için zemin hazırlayabilecek gizli bir savunma anlaşması imzaladı. Türkiye-Nijer savunma anlaşması, Paris ve Abu Dabi'de alarm zilleri çaldırdı. Her iki başkent de bunu komşu Libya'daki Türk etkisini genişletmenin potansiyel bir yolu ve Türkiye'nin Somali'de olduğu gibi Nijer'de bir üs kurmayı umduğunun bir işareti olarak gördü."

BAE VE FRANSA ÇOK ENDİŞELİ!

"Ankara, 2018'de Malili subayları Türkiye'de eğitim görmeleri için ağırladı ve Mali ordusuna ekipman sağladı. Türk müttefiki olan Katar nüfuz için bölgede BAE ile rekabet ediyor. Sahelliler, Ankara'nın bölgeye hızla girmesini alkışlasa da BAE ve Avrupalılar buna olumsuz tepki veriyor. Batılılar, ekonomik bir rakip olarak Türkiye'den endişe duyuyorlar ve Türkiye'nin bölgedeki yeni iddialı duruşunu ihtiyatla değerlendiriyorlar. Sahelliler ise Türkiye'yi AB veya Fransa'dan daha az baskıcı ve benzer çıkarlara sahip bir ortak olarak görme eğilimindeler."

AVRUPA ANKARA İLE İŞBİRLİĞİ YAPMALI

"Sahelliler Türkiye'ye karşı iyi niyet besliyor. Pek çoğu, Türkiye'yi Avrupa, Rusya veya Çin'den daha fazla ortak noktaları olan ve kazanacakları çok şey olabilecek güçlü bir uluslararası aktör olarak algılıyor. Avrupa başkentleri, bölgedeki hedefler konusunda Avrupa'nınkiyle büyük ölçüde örtüşen Türkiye ile Sahel'de işbirliği yapmanın potansiyel faydalarını göz önünde bulundurmalıdır. Avrupalılar Türkiye ile işbirliği yapma konusundaki isteksizliklerinin üstesinden gelmelidir. Ankara, AB'nin desteklediği altyapı, kalkınma projeleri ve çok taraflı girişimlere katkıda bulunabilir."