Ermenistan’da erken parlamento seçiminde, Başbakan Nikol Paşinyan sandıktan zaferle çıktı. Paşinyan’ın Sivil Sözleşme Partisi dün yapılan seçimde, oyların yüzde 53,92’sini alarak birinci, eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’ın liderliğini yürüttüğü "Ermenistan İttifakı" ise oyların yüzde 21,1'ini alarak ikinci oldu.
3 yıl arayla hükümeti ikinci kez kurmakla görevlendirilecek Paşinyanın zaferi uluslararası kamuoyunda şaşkınlığa neden oldu. Çünkü işgal altında tuttukları Karabağ’da Azerbaycan ordusu karşısında büyük hezimete uğrayan ve tepkiler karşısında istifa etmek zorunda kalan Nikol Paşinyan aslında tepkilerin odağındaydı.
RENKLİ DEVRİMLE GELMİŞ BİR BATI YANLISI
Paşinyan, Başbakanın yetkilerini genişleten anayasa değişikliklerinin ardından Nisan 2018'de cumhurbaşkanlığı görev süresi dolan Serj Sarkisyan’ın bu defa da parlamentoda başbakan seçilmesi üzerine harekete geçmişti. Paşinyan’ın Gümrü şehrinden Erivan’a kadar "Benim adımım" ismini verdiği yürüyüş eylemiyle başlattığı muhalif hareket, Erivan sokaklarında büyük protestolara dönüştü.
Mevcut yönetime karşı Paşinyan liderliğinde devam eden mitingler ve gösteriler nedeniyle ülkede hayat durma noktasına geldi. Beklenmedik şekilde muhalif hareketin "güçlü lideri" haline gelen Paşinyan, eli güçlenince erken seçim şartıyla başbakanlık görevini istedi.
Paşinyan, Mayıs 2018'de parlamentoda yapılan oylamada, partisinin 9 milletvekili olmasına rağmen çoğunluğun desteğini alarak başbakan seçildi ve ülkede "Kadife Devrimi" gerçekleştirdi. Aynı yılın aralık ayında Paşinyan öncülüğündeki "Benim Adımım" ittifakı, erken seçimlerde oyların yüzde 70,4'ünü alarak iktidar oldu. Parlamentoda çoğunluğun sahibi olan Paşinyan başbakan seçildi.
SEÇİLİR SEÇİLMEZ KARABAĞ'I ZİYARET ETMİŞTİ
Başbakan olduktan sonra ilk ziyaretini Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan toprağı Dağlık Karabağ’a yapan Paşinyan, Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüşmeler yaptı. Ancak Paşinyan ve hükümetinin tutumu yüzünden görüşmelerden bir sonuç alınamadı.
KARABAĞ'DA BÜYÜK HEZİMET YAŞADI, AZERBAYCAN TOPRAKLARINI GERİ ALDI
Temmuz 2020'de Ermenistan ordusu, Tovuz bölgesinde sınır boyundaki Azerbaycan mevzilerine top atışlarıyla saldırı girişiminde bulundu ve Azerbaycan ordusunun karşılık vermesi üzerine kayıplarla geri çekildi. Saldırılar, Paşinyan’ın başkanlığındaki Erivan yönetiminin provokasyonu olarak değerlendirildi.
Asıl gerilimse Eylül ayında yaşandı. 27 Eylül 2020’de Ermenistan güçlerinin Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine çatışmalar başladı. Azerbaycan güçleri, Ermenistan işgali altındaki topraklarını kurtarmak için operasyon başlattı, 44 gün süren operasyonda Ermenistan ordusu hezimete uğradı. Paşinyan, 10 Kasım 2020’de Rusya’nın da araya girmesiyle Ermenistan’ın Karabağ’daki işgaline son veren bildiriye imza atmak zorunda kaldı. Paşinyan'ın başbakanlığı döneminde ordusu yenilen Ermenistan, Karabağ'dan çekilmek zorunda kaldı. İmzalanan ateşkese göre, bölgedeki statü sonlandı. Paşinyan, Türkiye ile kara sınırı bulunan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan ana karası arasında kara ve demir yolu bağlantısı sağlayacak Zengezur koridorunun açılmasını kabul etti.
HALK SOKAĞA ÇIKTI, ORDU MUHTIRA VERDİ
Bunun üzerine başkent Erivan’da aynı gün, Paşinyan’a karşı öfkeli kesimler sokaklara döküldü. Bazı protestocular, hükümet binasının camlarını kırarak içeri girerken bazıları da Paşinyan’ın makam odasına ve konutuna kadar girdi. Erivan’da göstericiler parlamento binasını da bastı.
Paşinyan’ın istifası için günlerce süren protestolara Ermenistan ordusunun muhtırası eklendi. Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ve üst düzey komutanlar, 25 Şubat'ta Başbakan Paşinyan’ı istifaya çağıran bir bildiriye imza attı. Paşinyan hemen Genelkurmay Başkanı Gasparyan'ı görevden aldığını duyurdu ve ordunun bildirisini "darbe girişimi" olarak niteledi.
AYAKLANMAYI DURDURAMADI, SEÇİME GİTTİ
Devam eden gösterilerle Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan’ın da muhalif tavır sergilemesi üzerine ülkede siyasi kriz meydana geldi. Paşinyan, 18 Mart’ta mevcut sıkıntılı siyasi durumdan çıkış için en iyi yolun erken seçim olduğunu belirterek, 20 Haziran’da erken parlamento seçimlerine gidileceğini duyurdu.
TÜRKİYE DÜŞMANI BİR BATI YANLISI
Ermenistan'ın süregelen "Türkiye düşmanlığı" söylemlerini zaman zaman kullanan Paşinyan, Batı yanlısı görüşleriyle biliniyor. 2018’de başbakan olmadan önce Rusya’ya güvenilmemesi gerektiği fikrini savunan Paşinyan, başbakanlık görevinde Rusya’ya düşman olmadığı görüşünü dile getirmek zorunda kaldı. 3 yıllık görev süresince hem Rusya'ya hem de Batı'ya olumlu mesajlar vererek denge politikası yürütmeye çalışan Paşinyan'ın esas yakın olduğu tarafın, Avrupa Birliği ve ABD olduğu biliniyor. Dolayısıyla seçimde Rusya'nın da zımnen bir mağlubiyet yaşadığı yorumları yapılıyor.
AZERBAYCAN'LA İMZALADIĞI BİLDİRİYE SADIK KALACAK MI?
Paşinyan'ın Azerbaycan ile imzaladığı 10 Kasım bildirisine uyup uymayacağı yakından takip edilecek. Türkiye, Rusya ve Azerbaycan'ın bölgede oluşturmak istediği iş birliği platformuna katılmak ve ulaşım koridorlarının açılmasına katkı vermek, ekonomik sıkıntı içindeki Ermenistan'ın dünya ile entegrasyonunu sağlayacak, Paşinyan'ın ise koltuğunu sağlamlaştıracak.
