Devasa denizaltı neden battı? İddialar çok sarsıcısı: Amerikan masalı mı Çin hatası mı?

Devasa denizaltı neden battı? İddialar çok sarsıcısı: Amerikan masalı mı Çin hatası mı?

ABD'li yetkililer, Çin'e ait Zhou sınıfı nükleer denizaltının batmasına basit ama ciddi bir operasyonel hatanın yol açtığını, bunun da "açık kapak" olduğunu iddia etti. Eğer doğruysa, bu ağır bir suçlama olurdu ancak bu iddianın bir ABD masalı olma gerçeği de masada. Peki devasa denizaltı neden battı?

Uydu görüntüleri, bu yılın Haziran ayında Wuhan'daki bir limanda kısmen su altında kalmış Tip 041 Zhou sınıfı denizaltıyı kurtarmaya çalışan en az dört büyük vincin varlığını ortaya çıkarmıştı. Bu durum, Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'nın (PLAN) su altı filosu için büyük bir aksilik olduğunu gösteriyordu.

Kazaya neden olan iddia edilen 'operatör hatası', PLA Donanması'nın, üç yeni Shang III seyir füzesi atan nükleer denizaltı inşa ederek denizaltı kabiliyetlerinde önemli ilerlemeler kaydetmesine rağmen, uyguladığı eğitim ve güvenlik protokolleri hakkında ciddi soruları gündeme getiriyor.

Washington Times gazetesinin 30 Ekim tarihli haberine göre, söz konusu gemilerin şu anda deniz denemeleri ve sertifikasyon süreçlerinden geçtiği ve Shang III denizaltılarının operasyonel olarak konuşlandırılmasının önümüzdeki bir ila iki yıl içinde beklendiği belirtiliyor.

Bir savunma yetkilisi, bunun Çin'in saldırı denizaltısı programında kayda değer bir ilerlemeyi temsil ettiğini, zira "bunların Çin envanterindeki ilk seyir füzesi denizaltıları" olduğunu söyledi.

ABD'DEN ÇARPICI İDDİA

ABD'li yetkililer bu gelişmeleri görüşürken, "operatör hatası" sonucu meydana geldiği belirtilen Zhou sınıfı denizaltı kazasına ilişkin de bilgi verdi. Yetkililer, su basmasının başlıca nedeninin "açık bir kapak" olduğunu doğruladı.

Yetkili, "Hata yaptılar" dedi ve kazanın Çin'in denizaltı inşa uygulamalarında daha geniş kapsamlı bir sistemsel başarısızlığın göstergesi olarak yorumlanmaması gerektiğini sözlerine ekledi.

Bu arada, eski ABD Deniz Kuvvetleri denizaltı savaş subayı Thomas Shugart, olayla ilgili yaptığı açıklamada, ABD Savunma Bakanlığı'nın Zhou sınıfı denizaltı kazasıyla ilgili koşullara ilişkin anlayışının, ticari uydu görüntülerinin ötesinde çeşitli istihbarat kaynaklarından kaynaklandığını ileri sürdü.

Shugart, bir kapağı açık bırakmanın bildirilen hatasına değinerek, durumun muhtemelen daha karmaşık olduğunu ileri sürdü. Çoğu kapağın, suyu dışarıda tutmak için tasarlandıkları için genellikle su hattının altında bulunmadığını belirtti.

55 YIL ÖNCE BATAN DENİZALTIYI HATIRLATTI

Denizaltının, muhtemelen bakım veya test kapsamında trim veya draftında yapılan ayarlamalar nedeniyle, normalde su hattının üzerinde bulunan bir kapağın suyla temas ederek su basmasına yol açmış olabileceğini öne sürdü.

Shugart, bu tür talihsizliklerin duyulmamış olmadığını vurgulamak için ABD Donanması tarihinde benzer bir olaya  da  atıfta bulundu. 15 Mayıs 1969'da, Kaliforniya'daki Mare Island Deniz Tersanesi'nde inşası sırasında Sturgeon sınıfı nükleer güçle çalışan bir saldırı denizaltısı olan USS Guitarro'nun batmasını hatırladı.

USS Guitarro kazası, gemide çalışan iki bağımsız sivil inşaat ekibi tarafından meydana getirildi. Bir ekip arkadaki tankları doldururken diğeri öndeki tankları doldurdu ve bu da dengesizliğe ve kontrolsüz su baskınına neden oldu.

Shugart, Zhou sınıfı denizaltının kazasının benzer dinamikleri içermesi durumunda, altta yatan sistemsel sorunların incelenmesinin elzem olacağını vurguladı. Eğitim, koordinasyon ve operasyonel disiplinin yeterliliğiyle ilgili sorular, güvenlik protokollerindeki boşlukları ortaya çıkarabilir.

USS Guitarro olayında, olay bir kongre komisyonunun kurulmasına ve neyin yanlış gittiğini ve çözüm önerilerini özetleyen kapsamlı bir rapor hazırlanmasına yol açtı.

Shugart, Çin denizaltı olayının ardındaki tüm hikayenin ortaya çıkarılmasında benzer düzeyde bir soruşturmanın paha biçilmez olabileceğini, ancak bu tür ayrıntıların hiçbir zaman kamuoyuna açıklanmayabileceğini belirtti.

Ancak askeri analistler, kesin kanıtların yokluğunda bu 'açık kapak' teorisini yürekten desteklemeden önce ihtiyatlı davranıyorlar. Hızla genişleyen bir sualtı filosuyla halihazırda dünyanın en büyük deniz gücü olan Çin Donanması'nın böylesine basit ama ciddi ve maliyetli bir hata yapmasının pek olası olmadığını belirtiyorlar.