Çin'deki enerji krizi ve küresel yansımaları
Enerji kriziyle mücadele eden Çin, dünyanın ikinci en büyük ekonomisi olarak bu krizden oldukça fazla etkilendi. Öyle ki, bu durum tedarik ağında küresel çapta olumsuz yansımaları beraberinde getirince geleceğe yönelik olumuz senaryolar gündeme gelmeye başladı. Çin'deki enerji krizinin dünyadaki yansımaları nasıl olacak?
Gün geçtikçe küresel ekonomideki güçlü ve etkili rolü daha da ağırlaşan Çin, son zamanlarda büyük bir enerji kriziyle karşı karşıya. Artan enerji talebini karşılamak noktasında yaşanan sıkıntılar sebebiyle Avrupa'nın başı çektiği küresel piayasalardaki rekor fiyat artışı, kömür ve doğal gazda kendini gösteriyor.
ARZ TALEP DENGESİZLİĞİNİN NETİCESİ
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumundaki Çin'in bu yüzden en fazla enerji tüketen ülke olması gerçeğinin yanında son zamanlardaki arz talep dengesizliğinin yol açtığı enerji krizi, başkent Pekin başta olmak üzere önemli merkezlerde uygulanan enerji kesintileriyle üretimi durma noktasına getirmek üzere.
Aralarında Apple ve Tesla gibi dev firmaların da olduğu dünya devleri, Çin'de yaşanan enerji kesintilerinden payını alırken, kimi fabrikalar üretimi durdurmaktan da öte kapıya kilit vurmaya başladı. Diğer taraftan endüstrinin dışındaki milyonlarca insan günlük yaşantısında elektrik kesintisi sebebiyle sıkıntıları bir süreçten geçiyor. Enerji kesintisinin bir diğer ayağı da internete erişimde ortaya çıkıyor.
DÜNYANIN ELEKTRONİK TEDARİKÇİSİ OLMANIN BEDELİ
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, küresel çapta en büyük ikinci petrol tüketicisi de olan Çin, dünyadaki elektrikli araç batarya üretim kapasitesinin yüzde 70'i barındırıyor. Bilgisayar bileşenleri üreten Intel ve Nvidia gibi büyük şirketlerin Çin’deki iş birlikleri de söz konusu enerji krizinden zarar görürken, halâ sürmekte olan çip krizinin ise daha da derinleşebileceğine dikkat çekiliyor. Önümüzdeki aylarda Batı ülkelerine Noel dönemine yönelik elektronik ürünlerin sağlanmasında da sıkıntılar yaşanacağı hatta bunun Çin ve gelişmiş ekonomileri doğrudan etkileyeceği tahmin ediliyor.
KÜRESEL PİYASALARI NASIL ETKİLEYECEK?
Goldman Sachs'a göre, mevcut enerji sıkıntıları yüzünden Çin ekonomisinin 2021 büyüme tahminini daha şimdiden yüzde 8,2’den yüzde 7,8’e düştü. Enerji krizi yüzünden Çinli emlak devi Evergrande'nin batabileceğine yönelik kaygılar küresel piyasaları daha da tedirgin bir seviyeye getirdi.
Kovid-19 sagınından sonra gelen toparlanma ülkede demir, alüminyum, çelik gibi enerji yoğun ağır sanayi sektörlerine olan talepte artış ortaya çıkarırken, saydığımız bu sektörler çoğunlukla kömürden üretilen elektriği kullanıyor. Çin'de bulunan pek çok kömür madeninin kapanması hali hazırdaki arz probleminin derinleşmesine yol açtı. Bu yüzden, kömür tedarikinde oluşan yetersizlik sebebiyle uygulanan elektrik kesintileri aynı sektörlerdeki üretime olumsuz yansıyabilir.
DÜNYA EMİSYONLARININ ÜÇTE BİRİNİN KAYNAĞI
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, Çin’de demir ve çimento sektörlerinden kaynaklanan emisyonlar başlı başına Avrupa Birliği’nin karbon emisyonlarından çok daha yüksek seviyede. Dünyanın karbon emisyonlarının neredeyse üçte birinin kaynağı olan Çin, emisyonlarını azaltma yönünde verdiği taahhütlere rağmen süratle artan enerji talebini karşılamak amacıyla kömür üretimi ve ithalatını artırmayı planlıyor.
Dünya devi Çin, 2030 yılına kadar karbon emisyonu üretiminde en üst noktaya varmayı ve 2060 yılına kadar üretimi net sıfıra indirme sözü vermişti. Diğer taraftan, dünyada geçtiğimiz 40 yılda inşa edilen kömür kapasitesinin yüzde 90'ından sorumlu olan Çin'de enerji sektörü ülkenin toplam sera gazı emisyonlarının yüzde 90'ınına yol açıyor.
