Batı'yı krize sokan DeepSeek! Mehmet Akif Soysal: Türkiye'nin de bir sürprizi var mı?

Daha birkaç hafta evveline kadar ABD dahil tüm dünya kamuoyunun adını bilmediği Çin menşeli yapay zekâ yazılımı Deepseek ABD piyasaları başta olmak üzere Batı menşeli teknoloji hisselerinde sert düşüşlere yol açtı.

Rekor günlük kayıp

Küresel yatırımcılar, düşük maliyetli bir Çin yapay zeka modelinin ortaya çıkmasının Nvidia gibi yapay zeka liderlerinin hakimiyetini tehdit edeceği endişesiyle Pazartesi günü teknoloji hisselerini terk etti ve piyasa değerinin 593 milyar dolarını buharlaştırarak Wall Street'teki herhangi bir şirket için rekor bir günlük kayıp yaşadı.

Ancak hikâyenin görünen yüzünün ötesinde hangi korkunun öne çıktığını ifade edebiliriz?

Hikâyenin görünen yüzünde Deepseek isimli yazılımın ABD menşeli Chatgpt kadar iyi hizmet vermesi ancak daha önemlisi ise bu işi çok daha az donanım ve enerji ile yapması oldu.

Yine görünen tarafta Deepseek tarafından uygulanan yeni modelle ABD menşeli ve Çin’e satılması yasaklı olan çiplere olan talebin azalması, modelleri beslemek için enerji üretiminin devasa boyutlara ulaşmaması ve büyük ölçekli veri merkezlerine daha az ihtiyaç duyulması anlamına geliyor ki bu ABD menşeli şirketlerin kârını düşürecek bir gelişmedir.

Deepseek ile Çin ABD’nin önünde olduğunu ifade etmiş oldu.

Evet, bu gelişmeler ABD’li teknoloji şirketleri için önemli bir sorun ancak ABD’yi ayağa kaldıracak kadar büyük bir sorun olmamalıydı.

Trump Pazartesi günü DeepSeek'in bir “uyandırma çağrısı” olması gerektiğini ve olumlu bir gelişme olabileceğini söyledi.

Bu söz esasında çok fazla anlam içermektedir.

Zira ABD’nin bazı konularda geri kalmış olabileceğini birinci ağızdan duymuş olduk.

Ancak meseleyi sadece yapay zekâ olarak ele almak yeterli değildir.

ABD’nin endişesi bunun üzerindedir.

Yıllardır ifade etmeye çalıştığım bir konu var; savunma harcamaları olarak sıralama yapıldığında ABD en büyük orduya ve en büyük savunma sanayine sahip ancak buna satın alma gücüne veya iki ülke arasındaki maliyet farklarına göre bakacak olursak Çin’in ABD kadar askeri harcama yaptığını görebiliriz.

Buna ek olarak ABD’nin savaş alanında harekât kabiliyetini, ekipmanlarının sınırlarını biliyoruz.

Ancak hiç sınanmamış veya meydana çıkmamış haliyle Çin’in askeri teknolojisini vardığı noktayı, teçhizatların gelişmişliğini bilmiyoruz.

Deepseek örneğinde olduğu gibi çok daha az donanım ve az maliyetle çok daha etkin askeri cihazlar Çin’liler tarafından üretilmiş olamaz mı?

Esas korku işte bu noktada; ABD askeri olarak üstün olduğunu düşünürken Çin çoktan ABD’yi geçmiş olabilir mi?

Artık iş işten geçmiş olabilir mi? Temel bilimlerde (Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji) yayımlanan makale adedine baktığımızda Çin’in ABD’yi geçmesi zaten bu durumun bir habercisi değil miydi?

Türkiye de sürpriz kutusu…

Türkiye için de Batı dünyası aynı korku ve endişe içinde: Türk savunma sanayinde her geçen gün yeni bir gelişme yaşanmakta ve bu ivme kartopundan çığa dönüşme eğiliminde.

Her ne kadar sahada sihalarımız olsa bile bununla eşlenik veya eklemlenen silah sistemlerinin ve ötesinde muhtelif projelerin etkilerini sahada görme imkânın olmaması Nato’da müttefikimiz olsalar bile Batı dünyasını endişelendiriyor. Türklerin sınırlarının nereye vardığını Çin örneğinde olduğu gibi kimse net olarak bilmiyor.

Bakalım; Avrupa bilinçsiz, hasta yatağında yatarken Trump’ın aldığı uyandırma çağrısı ABD’yi lider tutmaya sebep olacak mı bunu çok zaman geçmeden göreceğiz.