Avrupa ve ABD yol ayrımında! Gerilim yüklü 61. Münih Güvenlik Konferansı sona erdi

Karadeniz'deki savaşı sona erdirmek için toplanan 61. Münih Güvenlik Konferansı (MSC 2025) dün itibarıyla sona erdi. Her zaman olduğu gibi  Münih’teki Beyerischer Hof Oteli’nde yapılan Münih Güvenlik Konferansı 61 yıllık bir geçmişe sahip.

Öyle ki Amerikalıların 2. Dünya Savaşı sonrası kendi sistemlerini Avrupa'ya taşımasıyla birlikte konferans “Amerika’nın Avrupalılara kendi uluslararası doktrinini empoze ettirdiği” bir platform oldu.

Ayrıca 2006 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i ağırlayan konferans, 2007 yılında ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı onur konuğu olarak ağırlamıştı.

ZELENSKİ KIRIM TÜRKLERİ İLE KATILDI

61. Münih Güvenlik Konferansı'nın bu yılki konusu Ukrayna'daki savaştı. Konferansta Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Müsteşarı İbrahim Kalın, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Cumhurbaşkanlığı Dış Politika Koordinatörü Akif Çağatay Kılıç temsil etti. 

Öte yandan konferansa katılan  Zelenski de beraberinde Kırım Türklerinden oluşan bir heyet ile Münih’e geldi. Zelenski’nin heyetinde Savunma Bakanı Rustem Ömerov ve Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Rufat Cubarov da bulunuyordu.

ALMANYA TRUMP'I HEDEF ALDI

Açılış konuşmasını yapan Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier “Dakika bir, gol bir” misali Trump yönetimini doğrudan hedef alan “Demokrasi ticari bir model değildir. Kuralsızlık Dünya düzeni olamaz” sözleri konferansa damgasını vurdu.

Münih Güvenlik Konferansı Direktörü Chritoph Heusgen konferansın gündemini “Putin Avrupa’nın güvenlik mimarisini tahrip ediyor. Önümüzdeki günlerde bu konu gündemi meşgul edecek” sözleri ile belirlemişti.

Konferans ruhuna uygun devam eden Steinmeier “Fırtınalı günler” geçirildiğini vurguladı. 

“Avrupa’nın Alman devletinin birinci gündem maddesi” olduğunu ilan eden Steinmeier, “Almanya’nın kalbi Avrupa için çarpmaya devam edecek. Üç yıldır Ukrayna’nın özgürlük mücadelesi verdi” sözleri ile yeni Amerikan yönetimini iğneledi. Polemik arz eden konuşmalardan kaçınan, dolaylı açıklamalarla yetinen Almanların bu tavrı da dikkat çekiciydi.

SIRADA NE VAR?

Steinmeier “Savaşın bitirilmesi için yapılması gerekenler burada ele alınacak. Ukrayna’ya destek için her senaryo dikkate alınacak. 20 Ocak’tan beri herkes ‘Bir sonraki adım ne, sırada ne var?’ diye soruyor. Bunları yorumlamak istemiyorum. Nefeslerin tutulduğu bu süreç nasıl bitecek? Kuralsızlık dünya düzeni olamaz. Demokrasi bir ticari model değildir’’ sözleri ile konferansa damgasını vurdu.

Daha sonra kürsüye Amerikan Başkan Yardımcısı James David Vance geldi. Aslında yeni Amerikan yönetimi Avrupa’da ilk kez kendini muhataplarına doğrudan anlatma fırsatı buluyordu. Konferans’ta yaptığı konuşma Amerikan seçmenine hitap eden bir iç politika konuşmasıydı. 

Rusya’yı bir tehdit olarak görmediğini söyledi. Almanya’da ifade özgülüğü olmadığını, yeni siyasi akım temsilcilerine söz hakkı verilmediğini dile getirdi. Kalktı, İsveç’ten örnek verdi. İki hafta önce Kur’an yakan bir kadına ceza verilmesini ifade özgürlüğü kategorisinde dile getirdi. Oysa iki hafta önce İsveç’te bir aşırı sağcı makinalı tüfek ile okul basmış ve 10 Müslümanı öldürmüştü. Bu olayı önemli bulmadı. Dikkate hiç almadı.

Vance’nin bu ifade tarzı bugüne kadar Avrupa güvenliğinde önderlik yapan aile babasının evlatlarına ‘‘Artık ne haliniz görün’’ demesi gibi algılandı. Baba rakibi ile anlaşmış, ailesine güle güle diyordu.

PARALEL EVREN

Vance diplomatik gelenekleri hiç umursamadan Alman Hükümetini göçmenler konusunda seçmene hedef gösterdi. Bir hafta sonra genel seçimler vardı. Bir Afganlının Münih’te arabayla kalabalığa dalmasını bahane etti. Alman halkının beklentilerini sıraladı. Rusya’nın Ukrayna’daki işgalinden hiç söz etmedi. 

Ukrayna kelimesini ağzına bile almadı. Vance’nin sözlerini canlı yayınlayan Alman Devlet Televizyonu “Vance Paralel dünyada mı yaşıyor?” tepkisiyle ekranlarına taşıdı. Alman yorumculara göre 23 Şubat 2025’teki Almanya Genel Seçimleri öncesi aşırı sağcı AfD için propaganda konuşması yaptı. Bu konuşma öylesine çirkin bulundu ki Alman Parlamentosu bu hafta özel gündemle toplanacak. Fransa ise tüm Avrupa ülkelerini bir konferansa davet etti.

KİEV’SİZ ANLAŞMA OLMAZ

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski Amerikan yönetiminin tek taraflı yaklaşımlarına sert bir tepki gösterdi. Konferansın ikinci günü yaptığı konuşmada Zelenski, “Ukrayna’nın arkasından ya da Kiev’in dahli olmadan yapılan hiçbir barış anlaşmasını kabul etmeyeceğini” söyledi. Avrupa ülkelerine de seslenen Zelenski ‘kendi silahlı kuvvetlerini’ oluşturmaları çağrısı yaptı. Avrupalı liderleri ‘kendi geleceklerine kendileri karar vermeye’ çağıran Ukrayna Devlet Başkanı, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin tek başına güvenlikleri için yeterli olmadığını savundu. Zelenski, “Ukrayna, arkamızdan ya da bizim dahlimiz olmadan yapılan hiçbir anlaşmayı kabul etmeyecektir. Aynı kural, tüm Avrupa için de geçerli olmalı” dedi.

ERDOĞAN’LA GÖRÜŞECEK

Zelenski, kendisi Trump ile görüşmeden yapılacak olası bir Trump-Putin görüşmesinin ‘tehlikeli’ olacağına inandığını da sözlerine ekledi. Zelenski, konferans kapsamında Amerikan Başkan Yardımcısı Vance ve beraberindeki heyetle bir araya geldi. Münih’in kuzeyinde bir otelde yapılan görüşmede Zelenski ile birlikte Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha ve Kırım Türkü Savunma Bakanı Rüstem Ömerov da hazır bulundu. Öte yandan Zelenski, önümüzdeki günlerde Türkiye’yi ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya geleceğini duyurdu.

KIRIM RUS TOPRAĞI OLMADI

Konferans, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in “Ukrayna’nın 2014 öncesi, yani Kırım’ın Rusya tarafından ilhakından önceki sınırlarına dönmesinin gerçekçi olmadığını” vurgulayan sözlerinin gölgesinde başlamıştı. Barışın sağlanması için Ukrayna’nın topraklarının bir kısmından vazgeçmesi gerektiğini belirten Hegseth’in açıklamaları konferansta büyük bir tepkiye yol açtı.

YIKIM TELAFİ EDİLEBİLİR Mİ?

Münih’te bir dizi temaslarda bulunan Kırım Tatar Milli Meclis (KTMM) Başkanı Rufat Cubarov da Alman Parlamentosu Savunma Komisyonu Başkanı Maria Agnes Starck Zimmerman ile görüştü. Alman Savunma Komisyonu Başkanı ile bir miting de katılan Cubarov “Rus saldırganlığına karşı ortak hareket edilmesi” çağrısında bulundu. 

Zimmerman da Kırım’ın Rusya tarafından işgalini kınadı ve “Kırım, Kırım Tatarlarının vatanıdır. Rusya Kırım’da her zaman işgalci olmuştur” dedi. Ukrayna işgaline çözüm aramak amacıyla toplanan 61. Münih Güvenlik Konferansı’nın Avrupa’da yol açtığı yıkım kolay telafi edilecek nitelikte değil.

Kaynak: DİĞER