Amerikan medyası şaşırttı: Ermeniler batının dostuysa Zengezur'u derhal açmalı

Bölgesel kriz ve çatışma noktalarına ilişkin yayınladığı analizlerle meşhur National Interest adlı haber sitesinde ABD'deki Ermeni lobisini öfkelendirecek bir analiz yayınlandı. 

ABD merkezli haber portalında Stephen Blank imzasıyla yayınlanan yazıda hem Ermenistan hem de Erivan'ın arkasındaki diasporaya "Zengezur'u derhal açın" çağrısı yapıldı. 

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin provokatif ziyaretinin ardından gelen analiz, Amerikan medyasındaki bazı isimlerin dünyayı sağlıklı algılama yeteneğini hâlâ kaybetmemiş olduğunu gözler önüne serdi. İşte o yazıdan çarpıcı satır başları...

BAĞLANTI YOLLARI ARTIK TEHLİKEDE

Azerbaycan ile Ermenistan arasında yeniden başlayan çatışmalar Ukrayna savaşının gölgesinde kaldı ama küresel öneme sahip. Hem barış görüşmeleri hem de her iki ülke topraklarından geçecek güvenli geçiş bağlantıları artık tehlikede. Benzer transit yollar zaten Ukrayna'daki savaşın tehdidi altındaydı.

Enerji, gıda ve ticari malların hareketindeki ciddi kesintiler dünya çapında ekonomiler üzerinde sismik şoklara neden oldu. Avrupa gaz fiyatları Moskova'nın Kuzey Akım-1 boru hattına erişimi kesmesinin ardından yükselirken, batı yaptırımları dünyadaki en temel gıda maddelerinin fiyatlarında bir artışa yol açtı.

ERİVAN ZENGEZUR'U DERHAL AÇMALI 

Bu ortamda Ermenistan, Avrupa ile Asya arasında yeni ve kritik bir ulaşım yolunun yapımını artık geciktiremez. Zengezur Koridoru, uzun süredir masada olan ancak şu an Erivan tarafından engellenen bir koridor. Bu yol, Azerbaycan'ın güneybatı sınırından Ermenistan'a, oradan da Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan bölgesine ve Türkiye'ye bağlanacaktı. Doğu-Batı ticaretini Rusya'yı pas geçerek sağlayacak bir yol...

Ermenistan, geniş diasporasının iddia ettiği gibi, gerçekten batının dostuysa, müzakere masasına dönmeli ve koridorun açılmasına derhal izin vermelidir. Ermenistan, Kasım 2020'de Moskova'nın arabuluculuğunda imzalanan anlaşmanın bir parçası olarak bu koridoru açmayı taahhüt etmişti. Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel'in önerisiyle her ülke koridorun kendi topraklarından geçen kısmını kontrol edecekti. 

GÜRCİSTAN HÂLÂ RUS TEHDİDİ ALTINDA

Rusya'yı by-pass eden güvenli bir 'güney koridoru' küresel jeopolitik durum nedeniyle şu an aciliyet arzediyor. İran'dan geçen yolları gerek yaptırımlar gerekse de yetersiz yatırımlar nedeniyle güvenli bir seçenek olarak görmek zor. En iyi çözüm olarak ortaya Güney Kafkasya çıkıyor.

Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan arasındaki başarılı işbirliği gaz ve diğer kaynaklar konusunda yeni bağlantılar yarattı. Avrupa'ya hayati önemdeki Hazar gazını sağlayan boru hattı ve Bakü-Tiflis-Kars demiryolu gibi... Bu işbirliği sayesinde Kazakistan ve Özbekistan gibi eski Sovyet cumhuriyetleri de kaynaklarını Azerbaycan'dan gönderme yoluna gitti. 

Dmitri Medvedev'in geçtiğimiz günlerde yayınladığı ve Kazakistan ile Gürcistan'ı 'yapay oluşumlar' şeklinde nitelendiren yazı, Rusya'nın Ukrayna sonrası niyetlerini açık etmişti. Rus tanklarının 60 kilometre mesafede bulunduğu Gürcistan toprakları bu nedenle geçişler için güven vermiyor. Böylelikle en iyi çözüm olarak Bakü'den Türkiye'nin doğu ili Kars'a uzanacak Zengezur Koridoru öne çıkıyor. Zengezur, Pasifik ve Atlantik okyanusları arasında karadan en kısa ulaşım yoludur. 

TEDARİK ZİNCİRİ İÇİN OPTİMAL ÇÖZÜM

Zengezur'u hayata geçirdiği takdirde Ermenistan, eksik bir halkayı tamamlayarak küresel tedarik zincirine önemli bir katkı sağlar. Fakat şu ana dek Erivan, Kasım 2020'de verdiği taahhütten geri adım atmaya çalıştı. Ermenistan Zengezur'u engellemeye devam ederek Moskova'nın dünya ekonomisi üzerinde bir geçit oluşturma senaryosuna oynuyor. Aynı zamanda nesiller boyu devam eden Türk ve Azerbaycan karşıtı söylemler, Ermeni politikacıların komşularıyla ilişkilerini normalleştirmeleri için hareket kabiliyetlerini kısıtladı. Ancak ABD ve Avrupa'daki güçlü Ermeni diasporası için şimdi karar verme zamanıdır.

Gerçekten batının bir dostu iseler Ermenistan, Azerbaycan'la barış görüşmelerini yeniden başlatmalı ve Zengezur'un açılmasına yardımcı olmalıdır. Rusya'nın küresel tedarik ablukasının ortasında malları doğudan batıya taşımak için Zengezur Koridoru en optimal çözüm.